Ας φανταστούμε ότι βρισκόμαστε κάπου ανάμεσα στο Λονδίνο και στη Μέση Ανατολή κι ας φανταστούμε ότι είμαστε στο πρώτο μισό του 190υ αιώνα.
Η νεοσύστατη ‘Λονδρέζικη Οργάνωση Προώθησης του Χριστιανισμού ανάμεσα στους Εβραίους’ (London Society for Promoting Christianity among the Jews) προχώρησε στην αγορά μίας έκτασης γης στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Η έκταση που κατοχυρώθηκε, βρισκόταν απέναντι από την Aκρόπολη η οποία είναι γνωστή και ως Πύργος του Δαβίδ (Tower of David). Αποκτώντας αυτό το κομμάτι γης, στόχος τη οργάνωσης ήταν να ιδρύσει και να χτίσει την πρώτη προτεσταντική εκκλησία στους Αγίους Τόπους.
Η Οργάνωση ιδρύθηκε το 1809, μέσα στη δίνη ενός θρησκευτικού — μεσσιανικού κινήματος το οποίο επικράτησε στον θρησκευτικό διάλογο της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Μεταξύ άλλων, το κίνημα διατηρούσε τη θέση ότι η επιστροφή του εβραϊκού λαού στη γη τους θα έπαιζε ένα σημαντικό ρόλο στην έλευση του Τέλους των Ημερών — Εσχατολογία (Acharit Hayanim) και στη Δεύτερη Έλευση του Μεσσία.
Ήδη από το 1820, υπήρχαν ενεργοί ιεραπόστολοι της Οργάνωσης σε όλη την Ιερουσαλήμ. Στις αρχές του 1840, ξεκίνησαν οι ενέργειες για την κατασκευή μίας Αγγλικανικής εκκλησίας, σύμφωνης με τα πιστεύω και τις αρχές της Οργάνωσης, οι οποίες όμως διακόπηκαν λίγο μετά, αφού σύμφωνα με τις οθωμανικές αρχές οι οποίες εκείνη την εποχή διοικούσαν την Ιερουσαλήμ, δεν υπήρχαν οι απαραίτητες άδειες για την ανέγερση του ναού. Η κατάσταση παρέμεινε στάσιμη μέχρι τον ερχομό του πρώτου Προτεστάντη επισκόπου, Michael Solomon Alexander, τον χειμώνα του 1842. Ο Επίσκοπος Alexander έφτασε σε ένα μέρος χωρίς εκκλησία και χωρίς ποίμνιο αλλά με τη σπάνια ιδιότητα του να είναι ένας πρώην εβραίος ο οποίος είχε ασπαστεί τον χριστιανισμό. Αμέσως ξεκίνησε την μετάφραση των ιερών κειμένων του χριστιανισμού στα εβραϊκά.
Παρά τις προσπάθειες του, η εβραϊκή κοινότητα και η ηγεσία της δεν αντιμετώπισε θετικά τις προσπάθειες προσέγγισης ενός εβραίου που είχε αλλαξοπιστήσει. Λίγο καιρό αργότερα, ο επίσκοπος ξεκίνησε τις συνομιλίες έτσι ώστε να κατορθώσει την ίδρυση του πολυπόθητου ναού. Μετά από αρκετές διαπραγματεύσεις, η κατασκευή του ναού πήρε το πράσινο φως με τον όρο ότι το παρεκκλήσι του ναού θα εξυπηρετούσε το βρετανικό προξενείο το οποίο βρισκόταν στην ίδια ευρύτερη περιοχή με την εκκλησία. Η συμφωνία έδειξε να ανακουφίζει τόσο τις οθωμανικές αρχές όσο και τον εβραϊκό πληθυσμό ο οποίος δεν είχε πάρει με καλό μάτι τις ιεραποστολικές δραστηριότητες του Alexander.
Κόντρα στους καιρούς όμως και χάρη στην επιμονή του Alexander, οι εργασίες κατασκευής της εκκλησίας ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν στο μικρό ποίμνιο, το σωτήριο έτος 1849. Δυστυχώς όμως, ο Alexander είχε φύγει από τον κόσμο ήδη από το 1845. Η εκκλησία αφιερώθηκε στον Ιησού Χριστό και ονομάστηκε Christ Church,δηλαδή η εκκλησία του Χριστού. Η εκκλησία αφενός εξυπηρετούσε τους όποιους προτεστάντες κι αγγλικανούς της ευρύτερης περιοχής κι αφετέρου λειτουργούσε όπως θα έπρεπε να λειτουργεί οποιαδήποτε εκκλησία. Βοηθούσε όσους βρίσκονταν σε ανάγκη, φτωχούς, άστεγους, ασθενείς κι οδοιπόρους. Κύριο μέλημα της ήταν να προσφέρει υγειονομικές υπηρεσίες και σχεδόν κάθε ημέρα διένειμε υγειονομικό υλικό και φαγητό.
Βλέποντας τις ανάγκες των κοινοτήτων και την απήχηση την οποία είχαν αρχίσει να έχουν, αποφάσισαν να ανοίξουν κι ένα νοσοκομείο το οποίο σαφώς ανακούφισε κι έσωσε πολύ κόσμο. Επειδή όμως η εβραϊκή κοινότητα ήταν ακόμα πολύ καχύποπτη, οι υπεύθυνοι του νοσοκομείου και της εκκλησίας αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα πιο φιλικό περιβάλλον. Έτσι, για να προσεγγίσουν τον εβραϊκό πληθυσμό τοποθέτησαν στην είσοδο του νοσοκομείου μία μεζουζά (Mezuzah) και σέρβιραν μόνο φαγητό κοσέρ, δηλαδή τροφές και φαγητό το οποίο ήταν σύμφωνο με τους διατροφικούς κανόνες της ιουδαϊκής θρησκείας. Η προσέγγιση του νοσοκομείου ήταν άκρως πετυχημένη κι όλο και περισσότεροι εβραίοι επισκέπτονταν το νοσοκομείο χωρίς βέβαια τη συγκατάθεση του ραββίνου τους.
Λίγο διάστημα αργότερα, ο Samuel Gobat διαδέχτηκε τον Alexander και υπηρέτησε ως Επίσκοπος της Εκκλησίας του Χριστού για 33 συναπτά έτη μέχρι τον θάνατο του. Ο Samuel έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον αραβικό χριστιανικό πληθυσμό κι επίσης επικεντρώθηκε στον τομέα της εκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, δεκάδες σχολεία ιδρύθηκαν σε ολόκληρη την περιοχή. Στο τέλος των 33 αυτών ετών, οι Αγγλικανοί αποφάσισαν να ιδρύσουν το δικό του ναό και να διαμορφώσουν μία δική τους εκκλησιαστική κοινότητα, χωρίς την αρωγή και τη συνεισφορά της London Society. Έτσι μεταφέρθηκαν σε ένα άλλο οικοδομικό τετράγωνο της Οδού Nablus όπου κατασκεύασαν τον ναό του Αγίου Γεωργίου και παράλληλα ίδρυσαν εκπαιδευτικές και κοινωνικές υπηρεσίες.
Γιατί όμως μιλάμε για αυτήν την εκκλησία; Τί ξεχωριστό έχει αυτή η εκκλησία;
Αυτή η εκκλησία έχει την ιδιαιτερότητα ότι δε φαίνεται σαν εκκλησία. Δε θα βρούμε σταυρούς, δε θα βρούμε χριστιανικά σύμβολα. Αντίθετα, σε αυτή την εκκλησία θα βρούμε σχεδόν αποκλειστικά σύμβολα της ιουδαϊκής θρησκείας και όλα τα χριστιανικά κείμενα που μπορούμε να διαβάσουμε μέσα στην εκκλησία είναι γραμμένα μόνο στα εβραϊκά.
Αρχικά, ο Ναός τόσο εσωτερικά όσο κι εξωτερικά είναι χτισμένος στο νέο γοτθικό ρυθμό και φέρει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά μιας Αγγλικανικής εκκλησίας. Η διακόσμηση της δεν έχει τίποτα το υπερβολικό όπως όλοι οι προτεσταντικοί ναοί όμως έχει τη μοναδική ιδιαιτερότητα να διακοσμείται με ορισμένα εβραϊκά θρησκευτικά κι αρχιτεκτονικά στοιχεία. Για παράδειγμα, στην ανατολική πλευρά της εκκλησίας, βρίσκεται μία ξύλινη κατασκευή η οποία μοιάζει αρκετά στην κατασκευή όπου φυλάσσεται η Τορα (Torah Ark). Η ξύλινη κατασκευή διακοσμείται με επιγραφές από τις Δέκα Εντολές, το Πάτερ Ημών και το χριστιανικό Πιστεύω. Όλες αυτές οι επιγραφές είναι γραμμένες στα εβραϊκά ενώ στην είσοδο του ναού, τον επισκέπτη υποδέχεται μίας επτάφωτος λυχνία.
Η εκκλησία κοιτάζει προς το Ναό του Σολομώντας όπως όλες οι συναγωγές. Τα ιουδαϊκά αυτά στοιχεία ήταν μία επιλογή του πρώτου επισκόπου, Alexander ο οποίος αφενός ήταν βαθύτατα επηρεασμένος από το εβραϊκό του παρελθόν κι αφετέρου πίστευε ακράδαντα ότι ο χριστιανισμός πρέπει να επιστρέψει πάλι στις ιουδαϊκές του ρίζες. Oραματιζόταν ένα χώρο όπου εβραίοι και χριστιανοί θα μπορούν να προσεύχονται μαζί.
Τι άλλο μπορούμε να μάθουμε για την Εκκλησίά του Χριστού (ή Christ Church):
Ένας από τους σημαντικότερους θησαυρούς όπου μπορούν να βρουν οι επισκέπτες στην εκκλησία του Χριστού, είναι η βιβλιοθήκη Conrad Schick. O Conrad Schick ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, αρχαιολόγος κι ένας από τους πρώτους Γερμανούς ιεραπόστολους στην Ιερουσαλήμ. Ήταν υπεύθυνος για την οικοδόμηση μεγάλων τμημάτων της Ιερουσαλήμ, εκκλησιών, προξενείων και δημοσίων έργων. Ο Conrad ήταν κι ο ίδιος μέλος της οργάνωσης London Society for Promoting Christianity among the Jews. Στη βιβλιοθήκη μπορείτε να βρείτε τα σχέδια του, την προσωπική του αλληλογραφία καθώς και διάφορα αρχεία από Ινστιτούτα κι εκπαιδευτικά ιδρύματα στα οποία ήταν υπεύθυνος. Έφυγε από τη ζωή το 1901 και ο τάφος του βρίσκεται στο Προτεσταντικό Κοιμητήριο στο Όρος Σιών.
Η εκκλησία έχει πλέον ενεργή παρουσία στα social media. Μπορείτε να ακολουθήσετε τη σελίδα τους στο facebook όπου θα δείτε τα online events που κάνουν, να παρακολουθήσετε τις online λειτουργίες τους και να βρείτε ενδιαφέρουσες Online διαλέξεις. Για παράδειγμα, στις 17 Φεβρουαρίου έκαναν δύο Online λειτουργίες για την Τετάρτη των Τεφρών (Ash Wednesday) ενώ σχεδιάζουν μία ενδιαφέρουσα διάλεξη στις 24 Φεβρουαρίου, για την εβραϊκή γιορτή του Πουρίμ. Εξαιρετικό υλικό για την ιστορία τους καθώς και για τις σημερινές τους δράσεις θα βρείτε φυσικά στο website τους: https://www.christchurchjerusalem.org/
Ο Επίσκοπος Αλέξανδρος έκανε την είσοδο του στην Ιερουσαλήμ, στις 21 Ιανουαρίου 1842. Η κόρη του Deborah Ramson το 1919 έδωσε μια ομιλία όπου περιέγραφε την είσοδο τους στην Ιερουσαλήμ “Ήμουν μόλις δέκα ετών. Το ταξίδι μας για την Ιερουσαλήμ ξεκίνησε στις 3 Δεκεμβρίου 1841 από το Gosport της Αγγλίας. Περάσαμε από τη Λισαβόνα, το Γιβραλτάρ, τη Μάλτα, την Κύπρο, τον Λίβανο και καταλήξαμε στη Γιάφα της τότε Οθωμανικής Παλαιστίνης.’ Η μαρτυρία της έχει ομολογουμένως μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον τόσο για την ιστορία της εκκλησίας όσο και για τις κοινωνικές κι ιστορικές συνθήκες της εποχής. Μπορείτε να διαβάσετε τη μαρτυρία εδώ κι εδώ.
Μέσα στις δεκαετίες έχουν ιδρύσει ένα Ταμείο Αλληλεγγύης (Mercy Fund) μέσω του οποίου συνεισφέρουν υλικά και χρηματικά σε κοινότητες όπου χρειάζονται βοήθεια όπως: θύματα sex trafficking, την τσιγγάνικη κοινότητα των Domari στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, τοπικά νοσοκομεία, χαμηλόμισθους κι ηλικιωμένους ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκευτικών τοποθετήσεων.
Το 1948, στη διάρκεια του αραβοϊσραηλινού πολέμου, η εκκλησία δέχτηκε την επίθεση του ιορδανικού στρατού ο οποίος μπέρδεψε την εκκλησία με συναγωγή. Ο αιδεσιμότατος Hugh Jones έτρεξε αμέσως στην αγορά έτσι ώστε να αγοράσει έναν μεγάλο σταυρό από ξύλο ελιάς και τον τοποθέτησε στην Αγία Τράπεζα. Με αυτόν τον τρόπο απέφυγαν μελλοντικές ‘κατά λάθος’ επιθέσεις!
Οι πέτρες από τις οποίες κατασκευάστηκε η εκκλησία ήρθαν από το νησί της Μάλτας.
Στο βιβλίο του Kelvin Crombie ‘For the Love of Zion’, αποκαλύπτονται όλη η ιστορία, το παρασκήνιο και οι προσωπικότητες γύρω από την ίδρυση και την εξέλιξης της εκκλησίας του Χριστού.
O δεύτερος επίσκοπος Samuel Gobat ίδρυσε και μία δεύτερη Christ Church, στη Ναζαρέτ. Η εκκλησία αυτή από το 2014 εξυπηρετεί περίπου 40 εκκλησίες χριστιανών Αράβων.
Η London Society for Promoting Christianity Amongst the Jews υπάρχει ακόμα! Πλέον η επίσημη ονομασία της είναι Church’s Ministry Among Jewish People κι έχει παραρτήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο Ισραήλ, στην Ιρλανδία, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Νότιο Αφρική, στο Χονγκ Κονγκ και στην Αυστραλία. Συνεργάζεται επίσημα με την Αγγλικανική Εκκλησία και είναι θερμός υποστηρικτής του κράτους του Ισραήλ πριν καν από την ίδρυση του.