1η Ιανουαρίου: Του Αγίου Βασιλείου
Ο Μέγας Βασίλειος (Καισάρεια Καππαδοκίας 330[4] – Καισάρεια Καππαδοκίας 1 Ιανουαρίου 379), γνωστός και ως Βασίλειος Καισαρείας ή απλώς Άγιος Βασίλειος, ήταν Έλληνας, Καππαδόκης Χριστιανός επίσκοπος της Καισάρειας στην Καππαδοκία της χερσονήσου της Μικράς Ασίας, θεολόγος και Πατέρας της Εκκλησίας. Υπεστήριξε το Σύμβολο της Πίστεως και αντιτάχθηκε στις αιρέσεις των πρωτοχριστιανικών χρόνων, μεταξύ των οποίων και του Αρειανισμού (Αρειανική διαμάχη). Είναι ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, που θεωρούνται προστάτες της παιδείας, μαζί με τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του, αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή «Βασιλειάδας». Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ανθρώπων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων. Καθίσταται η μήτρα ομοειδών οργανισμών που δημιουργήθηκαν σε άλλες επισκοπές και στάθηκε η σταθερή υπενθύμιση στους πλουσίους του προνομίου τους να διαθέτουν τον πλούτο τους με έναν αληθινά χριστιανικό τρόπο.
Το ενδιαφέρον του Βασιλείου για τα ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα του λαού καταδεικνύεται από επιστολές του (π.χ. Επιστολές 104, 110, 84, 86, 107-109), με τις οποίες προσπαθούσε να λύσει προβλήματα εργαζομένων στα ορυχεία του Ταύρου της Μικράς Ασίας, ορφανών, αδικημένων, ασθενών και απόρων και καθιέρωσε τη διανομή αγαθών — τρόφιμα, ρούχα, χρήματα — και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές οικογένειες, άπορους κ.λπ.
Το έθιμο της Βασιλόπιτας
Στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη, όταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία, ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισαρεία. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινουπολη. Έτσι, οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να δώσουν ό,τι είχε ο καθένας χρυσαφικά νομίσματα κ.λπ. Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε άδοξα σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια. Τότε ο Αγιος Βασίλης έδωσε εντολή και από τα μαζεμένα χρυσαφικά τα μισά να δοθούν στους φτωχούς, ένα μικρό μέρος κράτησε για τις ανάγκες των ιδρυμάτων της Βασιλειάδος , και τα υπόλοιπα τα μοίρασε στους κατοίκους με ένα πρωτότυπο τρόπο: έδωσε εντολή να ζυμώσουν ψωμιά και σε κάθε ψωμί, έβαλε από ένα νόμισμα ή χρυσαφικό μέσα, κατόπιν τα μοίρασε στα σπίτια, έτσι τρώγοντας οι κάτοικοι τα ψωμιά όλο και κάτι έβρισκαν μέσα. Έτσι, γεννήθηκε το έθιμο της πίτας που ονομάσθηκε βασιλόπιτα.
Ήθη κι Έθιμα
Ο Βασίλειος είναι ο άγιος των παιδικών μας χρόνων, των αναμνήσεων και έχει ταυτιστεί με την Πρωτοχρονιά που φέρνει τα αγιοβασιλιάτικα δώρα του. Είναι ο γραμματιζούμενος και ζευγολάτης της ελληνικής παράδοσης. Η Πρωτοχρονιά συνδέεται με ήθη, έθιμα, δοξασίες, προλήψεις, δεισιδαιμονίες και μοιρολατρίες του λαού μας. Το καλόπιασμα των στοιχείων της φύσης, η εισαγωγή κλαδιών αειθαλών δέντρων στο σπίτι, που ελάχιστη σχέση έχουν με τις θρησκευτικές γιορτές, αποτελούν διαβατήρια έθιμα, σε σημαντικά περάσματα, όπως συμβαίνει με την αρχή του νέου χρόνου και είναι πανάρχαια κατάλοιπα λαϊκής λατρείας και δεισιδαιμονιών. Το ποδαρικό είναι για το σπιτικό το πρώτο μέλημα των ανθρώπων. Ένα καλό ποδαρικό θα φέρει υγεία, ευτυχία και έσοδα στο σπίτι από τις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Το καλόπιασμα του νέου χρόνου γινόταν με το αμίλητο νερό από τη βρύση, με το οποίο ράντιζαν το σπίτι. Στον νομό της Λάρισας τα παιδιά που έπαιζαν τα « Σούρβα», παραμονή της Πρωτοχρονιάς επισκέπτονταν τα σπίτια και έριχναν αλάτι στη φωτιά, λέγοντας: Κυρ Βασίλη να φέρεις αρνιά και κατσίκια θηλυκά . Το σπασμένο ρόδι στην πόρτα του σπιτιού ήταν μια άλλη αντίληψη της καλοχρονιάς, ενώ τα σκόρδα και τα στάχυα στην εξώπορτα διώχνουν τα κακά και φέρνουν σοδειά στο σπίτι. Το έθιμο του ροδιού ξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα μας από την περιοχή του Παγγαίου. Οι βοσκοί θυμιάζουν τα ζωντανά και τα δίνουν καλή τροφή για να είναι όλη τη χρονιά γερά. Το πιο γνωστό έθιμο ήταν η βασιλόπιτα με το φλουρί, η οποία γίνεται και σήμερα και συνδέεται με τον Αγιο Βασίλειο. Η βασιλόπιτα έχει τον κοινωνικό ενωτικό χαρακτήρα, διότι μαζεύει στο τραπέζι όλα τα μέλη της οικογένειας . Άλλωστε το ψωμί στην παραδοσιακή κοινωνία έχει ενωτικό χαρακτήρα. Τον ερχομό του Αγίου Βασιλείου και της Πρωτοχρονιάς στη Θεσσαλία, προανήγγειλαν πριν από ένα μήνα οι νέοι των αγροτικών περιοχών, οι οποίοι αρματωμένοι με κουδούνες, γύριζαν στα σοκάκια των χωριών και τις χτυπούσαν, προκαλώντας εκκωφαντικούς θορύβους.
Οι μεταμφιέσεις την ημέρα της Πρωτοχρονιάς ήταν η πιο σημαντική εκδήλωση την ημέρα αυτή. Πρόκειται για μεταμφιεσμένους με δέρματα ζώων, μάσκες και κουδούνια, οι οποίοι επιδίδονταν σε αρχέγονα λατρευτικά δρώμενα, με καταγωγή την αρχαιότητα και που διαδραματίζονταν και στα βυζαντινά χρόνια, αλλά και στην Τουρκοκρατία. Στην περιοχή του Ολύμπου, οι φουστανελοφόροι ήταν και η πιο ζηλευτή ομάδα, αφού ενσάρκωναν και συμβόλιζαν τους κλέφτες και καπετάνιους του αγώνα του 21, όταν με το πρόσχημα του εθίμου αυτού μπορούσαν κάτω από τη μύτη των Τούρκων να συνεννοηθούν για τον αγώνα. Όλα τα πρωτοχρονιάτικα έθιμα, όσο και αν κρύβουν μαγικές και δεισιδαιμονικές ενέργειες δεν παύουν να εκφράζουν την ελπίδα του ανθρώπου για καλύτερο αύριο. Ας ευχηθούμε ο Αγιος Βασίλης των παιδικών μας ονείρων να φέρει δώρα στη χώρα μας, την πνευματική, ηθική, κοινωνική και οικονομική άνθηση.
Ο Καθεδρικός του Αγίου Βασιλείου, Μόσχα
Ο Καθεδρικός του Αγίου Βασιλείου βρίσκεται στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας κι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά μνημεία και σύμβολα της Ρωσίας.
Πηγές:
6 Ιανουαρίου - Τα Άγια Θεοφάνεια - Φώτα
Τα Θεοφάνια είναι μεγάλη ετήσια χριστιανική εορτή της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή(¹). Εορτάζεται στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου (εορτών των Χριστουγέννων). Το όνομα προκύπτει από την φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας που συνέβη σύμφωνα με τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές. Η εορτή των Θεοφανίων λέγεται επίσης και Επιφάνια και Φώτα ή Φωτά (ή Εορτή των Φώτων). Σε αυτή την εορτή γιορτάζουν τα ονόματα Φώτιος, Φωτεινή, Φανή, Τριάδα, Ουρανία, Ιορδάνης, Ιορδάνα, Περιστέρης, Περιστέρα, Θεοφάνης, Θεοφανία και Θεοχάρης.
Βασική τελετουργία της ημέρας των Θεοφανείων, αποτελεί ο «αγιασμός των υδάτων», με τη ρίψη του Σταυρού, κατά μίμηση της Βάπτισης του Θεανθρώπου.Το Σταυρό περιμένουν οι κολυμβητές διαφόρων ηλικιών, οι οποίοι αψηφώντας το κρύο, βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν το Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου. Όποιος πιάσει πρώτος στα χέρια του το Σταυρό, θεωρείται ευλογία και θα έχει καλή τύχη.
Baptism of Christ (Cappella Scrovegni (Arena Chapel), Padua) by Giotto Di Bondone
Αρχαία φαίνεται και η συνήθεια της τέλεσης του Μεγάλου Αγιασμού την ημέρα των Θεοφανίων, όπου ψάλλονται τα τροπάρια του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρονίου και το κοντάκιο του Ρωμανού του Μελωδού.
Απολυτίκιο Θεοφανίων
«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε
η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις
του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει Σοι
αγαπητόν Σε Υιόν ονομάζουσα
και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς
εβεβαίου του λόγου το ασφαλές
Ο επιφανείς Χριστέ ο Θεός
Και τον κόσμον φωτίσας δόξα Σοι»
Κοντάκιο Θεοφανίων
«Επεφάνης σήμερον τη οικουμένη
και το Φως Σου Κύριε εσημειώθη εφ΄ ημάς
εν επιγνώσει υμνούντας Σε
Ήλθες εφάνης το Φως το απρόσιτον»
Μεγαλυνάριο Θεοφανίων
«Σήμερον επέφανεν ο Σωτήρ
εν μορφή ως δούλου βαπτισθήναι
μετά σαρκός υπό Ιωάννου
εν Ιορδάνου ρείθροις
ίνα βροτών εκπλύνει
τα παραπτώματα»
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός
η χαρα μεγάλη κι ο αγιασμός.
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ' η κυρά μας η Παναγιά.
Όργανo βαστάει, κερί κρατεί
και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.
Άϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή
βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.
Ν' ανεβώ επάνω στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λίβανο.
Καλημέρα, καλημέρα,
Καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά
7 Ιανουαρίου - Του Τιμίου Προδρόμου
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (Ιωάννης ο Βαπτίζων), αποκαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι Άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος-συνομήλικος τού Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με τη διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχθεί τον Μεσσία Ιησού (Λουκ. 1,76), εξ ου και ο χαρακτηρισμός "Πρόδρομος", τον οποίο και βάπτισε.
Η διδασκαλία του υπήρξε δηκτική, ζητώντας από κάθε άνθρωπο να σταματήσει την ανηθικότητά του, βαπτίζοντας όσους έπαιρναν μια τέτοια απόφαση. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, αποδοκίμασε ανοικτά τη σχέση του τότε τετράρχη της Γαλιλαίας Ηρώδη Αντίπα με την Ηρωδιάδα, την γυναίκα του αδελφού του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη φυλάκιση και στη συνέχεια τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη.
Ως βιβλικό πρόσωπο θεωρείται ότι βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Στην Παλαιά θεωρείται ως «Προφήτης» και αγγελιοφόρος του Θεού (Μαλαχίας 3,1) και στην Καινή ως "Πρόδρομος". Ο Ιωάννης αναφέρεται και από τους τέσσερεις Ευαγγελιστές.
Έθιμα & Παραδόσεις
Στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής λαμβάνει χώρα το δρώμενο των Φούταρων. Την παραμονή των Φώτων νεαροί άντρες λένε τα κάλαντα μαζεύοντας κρέας, λουκάνικα και χρήματα και την ημέρα τ’ Αι - Γιαννιού χορεύουν στην πλατεία του χωριού.
Στη Γαλάτιστα της Χαλκιδικής, το διήμερο των Φώτων και τ’ Άι – Γιαννιού αναβιώνουν τα έθιμα της καμήλας και του γάμου της Μανιώς. Και τα δυο έχουν ιστορικές ρίζες από την εποχή της Τουρκοκρατίας και αφορούν την απαγωγή μιας χριστιανής κοπέλας από τον γιο του τούρκου αγά και το τέχνασμα για να την αρπάξει ο αγαπητικός της και να την παντρευτεί, που δεν ήταν άλλο από το ομοίωμα μιας καμήλας στο οποίο κρύβει την αγαπημένη του μαζί με τους φίλους του που τον βοηθούν στο εγχείρημά του.
Σε αυτή ρίχνονται εύφλεκτα άχρηστα αντικείμενα του σπιτιού και απαραιτήτως το μαγιάτικο στεφάνι. Μικροί και μεγάλοι πηδούν πάνω από τη φωτιά, κάνοντας μια ευχή για καλή υγεία και απαλλαγή από το κακό.
Ο Κλήδονας (κληδών=οιωνός) είναι μία μαντική πράξη, που τελείται με σκοπό να φανερωθεί, ιδιαίτερα στις κοπέλες, το ριζικό ή η τύχη τους. Απαραίτητα συστατικά, μια στάμνα με «αμίλητο» νερό, ένα φρούτο ή κάποιο προσωπικό μικροαντικείμενο μιας κοπέλας.
30 Ιανουαρίου: Τριών Ιεραρχών
Με την ονομασία Τρεις Ιεράρχες αναφέρονται τρεις άγιοι και Θεολόγοι της Ορθόδοξης Χριστιανικής Θρησκείας, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Βασίλειος ο Μέγας και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ή Θεολόγος.
Αναδείχθηκαν Πατέρες της Εκκλησίας και Άγιοι. Η σοφία και η δράση τους, τούς έδωσε τον τίτλο των Μεγίστων Φωστήρων, όπως ψέλνεται και στο τροπάριό τους: «Τους Τρεις Μεγίστους Φωστήρας Της Τρισηλίου Θεότητος...».
Πηγές:
02 Φεβρουαρίου - Υπαπαντή του Σωτήρος
Δεσποτική εορτή της Χριστιανοσύνης, σε ανάμνηση της έλευσης του μικρού Χριστού από τους γονείς του στον Ναό των Ιεροσολύμων και της υποδοχής του από τον πρεσβύτη ιερέα Συμεών. Εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, μαζί με την ανάμνηση του γεγονότος του καθαρισμού της Παναγίας από τη λοχεία (σαραντισμός). Η Υπαπαντή του Κυρίου είναι μία από τις 12 μεγάλες εορτές της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας («Δωδεκάορτον»). Στον αγγλόφωνο κόσμο είναι γνωστή ως Candlemas. Η λέξη Υπαπαντή σημαίνει προϋπάντηση στην κοινή ελληνιστική. Στις 2 Φεβρουαρίου έχουν την ονομαστική τους εορτή η Υπαπαντή, ο Παναγιώτης, η Μαρία και η Δέσποινα.
Το εκκλησιαστικό γεγονός της Υπαπαντής του Κυρίου, που εξιστορεί ο Ευαγγελιστής Λουκάς (β, 22-38), συνέβη σαράντα ημέρες μετά τη γέννηση του Ιησού. Επειδή, σύμφωνα με το μωσαϊκό νόμο, ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας και μάλιστα αγόρι, έπρεπε να αφιερωθεί στον Θεό και συγχρόνως οι γονείς να προσφέρουν σε Αυτόν μία μικρή θυσία από ένα ζευγάρι τρυγόνια ή δύο μικρά περιστέρια. Το ζευγάρι του Ιωσήφ και της Μαρίας προϋπάντησε στο ναό ο υπερήλικας Συμεών, ο οποίος δέχθηκε τον Ιησού στην αγκαλιά του, η οποία φωτίστηκε από το Άγιο Πνεύμα. Ο πρεσβύτης ιερέας είχε λάβει υπόσχεση από τον Θεό ότι δεν θα πεθάνει, προτού δει τον Χριστό και Τον ευχαρίστησε με τα λόγια:
Νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα κατά το ρήμα σου εν ειρήνη,
ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου,
ό ητοίμασας κατά το πρόσωπον πάντων των λαών,
φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ.
Αρχικά, η Υπαπαντή γιορταζόταν στον βυζαντινό κόσμο στις 14 Φεβρουαρίου. Ήταν μία μάλλον μικρή θρησκευτική εορτή, την οποία ανήγαγε σε δεσποτική ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός το 542 και επέβαλε να εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, προκειμένου να ζητήσει τη μεσιτεία του Κυρίου για ένα λοιμό που είχε ενσκήψει στην επικράτειά του. Σήμερα, μόνο η Αρμενική Εκκλησία τιμά την Υπαπαντή στις 14 Φεβρουαρίου, ενώ όσοι Χριστιανοί ακολουθούν τον Ιουλιανό Ημερολόγιο («παλαιοημερολογίτες») γιορτάζουν την Υπαπαντή στις 15 Φεβρουαρίου. Με ιδιαίτερη λαμπρότητα γιορτάζεται η Υπαπαντή του Κυρίου στην Καλαμάτα, όπου πανηγυρίζει ο ομώνυμος Ναός. Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις ξεκινούν στις 27 Ιανουαρίου και ολοκληρώνονται στις 9 Φεβρουαρίου.
Την ημέρα της Παναγίας της Παπαντής αργούν οι μυλωνάδες της Κρήτης. Τιμούν την Παναγία τη Μυλιαργούσα, που την έχουν για προστάτιδά τους. Την αργία τηρούν και οι αγρότες για να μην πέσει χαλάζι και καταστρέψει τη βλάστηση. Χαρακτηριστικές και οι μετεωρολογικού περιεχομένου παροιμίες της ημέρας: «Καλοκαιρία της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «Ο,τι καιρό κάνει της Παπαντής, θα τον κάμει σαράντα μέρες».
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/596
13 Φεβρουαρίου - Αρχή του Τριωδίου
Μέ πολύ ἁπλά λόγια, τό Τριώδιο εἶναι ἡ χρονική περίοδος πού οἱ Χριστιανοί ἑτοιμάζονται γιά τήν νηστεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς καί τό ἅγιο Πάσχα.
Οἱ ἑβδομάδες πού μας ὁδηγοῦν πρός τό ἅγιο Πάσχα εἶναι οἱ ἑξῆς:
Ἡ πρώτη εἶναι ἡ Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου, πού προτρέπει τούς Χριστιανούς νά εἶναι ταπεινοί, ὅπως ὁ Τελώνης, καί ὄχι ὑπερήφανοι, ὅπως ὁ Φαρισαῖος.
Ἡ δεύτερη εἶναι ἡ Κυριακή του Ἀσώτου, πού μᾶς διδάσκει τήν ἀξία τῆς μετάνοιας καί τό μεγαλεῖο τῆς συγχωρήσεως.
Ἡ τρίτη εἶναι ἡ Κυριακή της Ἀπόκρεω, ὅπου ἀναφέρεται στήν Δευτέρα Παρουσία, στήν Κρίση πού θά λάβει χώρα, καθώς καί στήν χριστιανική ἀγάπη. Ὀνομάζεται ἔτσι, ἐπειδή εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα πού οἱ Χριστιανοί ἐπιτρέπεται νά φᾶνε κρέας.
Ἡ τέταρτη εἶναι ἡ Κυριακή της Τυροφάγου ἤ Τυρινῆς καί ἀναφέρεται στήν ἐξορία τῶν πρωτόπλαστων ἀπό τόν Παράδεισο.
Ἡ ἑπόμενη μέρα ἀπό τήν Κυριακή τῆς Τυροφάγου ἤ Τυρινῆς εἶναι ἡ Καθαρά Δευτέρα, ἡ ἀρχή τῆς μεγάλης νηστείας, τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὅπου εἶναι μία περίοδος νηστείας, προσευχῆς, καί περισυλλογῆς, πού μᾶς προετοιμάζει γιά τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ὀνομάζεται «Τεσσαρακοστή», γιατί μιμεῖται τήν σαρανταήμερη νηστεία, πού ἔκανε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μας. Ἐπίσης, λέγεται «Μεγάλη», γιά νά ξεχωρίζει ἀπό τήν νηστεία τῶν Χριστουγέννων.
27 Φεβρουαρίου: Της Απόκρεω
Ονομάζεται Κυριακή της Απόκρεω γιατί στη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί αρχίζει μιά περιορισμένη νηστεία* -<<αποχή κρέατος>>- όπως παραγγέλουν τα λειτουργικά βιβλία. Η Εκκλησία αρχίζει να μας <<προσαρμόζει>> στη μεγάλη προσπάθεια που θα απαιτήσει από εμάς επτά μέρες αργότερα. Σταδιακά μας βάζει στο μεγάλο αγώνα, γιατί γνωρίζει την ευπάθειά μας και προβλέπει τη πνευματική μας αδυναμία.
Ευαγγελικό ανάγνωσμα της μέρας είναι η παραβολή του Χριστού για την Τελευταία Κρίση (Ματθ. 25, 31-46).
Οταν ο Χριστός θα έρθει να μας κρίνει ποιό θα είναι το κριτήριό Του; Η παραβολή μας δίνει την απάντηση: η αγάπη. Όχι ένα απλό ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, αλλά η συγκεκριμένη και προσωπική αγάπη για τον άνθρωπο, για κάθε ανθρώπινο πρόσωπο με το οποίο ο Θεός με φέρνει σε επαφή στη ζωή μου.
07 Μαρτίου: Καθαρά Δευτέρα
Η Καθαρά Δευτέρα είναι κινητή γιορτή, η οποία εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα. Συγκεκριμένα πέφτει κάθε χρόνο στο ξεκίνημα της 7ης εβδομάδας, δηλαδή 48 μέρες πριν το Ορθόδοξο Πάσχα και προφανώς πάντοτε ημέρα Δευτέρα.
ξεκινάει η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Αποκριών. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά.[1] Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Η ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, γιορτάζεται έντονα σε όλη την Ελλάδα, με διάφορα έθιμα και αποτελεί επίσημη αργία. Συνηθίζεται πανελλαδικά να τρώγεται λαγάνα, δηλαδή άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα, ταραμάς, χαλβάς, θαλασσινά, λαχανικά, ελιές και φασολάδα χωρίς λάδι. Κύρια έθιμα σε όλη την Ελλάδα είναι το πέταγμα του χαρταετού, αλλά και το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν από τη Μικρά Ασία οι πρόσφυγες. [2] Στα Μεστά και στους Ολύμπους και στο Λιθί της Χίου, αναβιώνει το Έθιμο του Αγά με τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όπου σε ένα θεατρικό ο Αγάς ως δικαστής, καταδικάζει με χιούμορ τους θεατές. Άλλο έθιμο με ρίζες στην Τουρκοκρατία είναι εκείνο της μεταμφίεσης κάποιου κατοίκου της Αλεξανδρούπολης σε Μπέη και της περιφοράς του στην πόλη μοιράζοντας ευχές. Οι κάτοικοι του Πόρου καθαρίζουν τα μαγειρικά σκευάσματά τους από τα λίπη των κρεάτων που καταναλώθηκαν τις Απόκριες σε ένα έθιμο που αποκαλείται ξάρτυσμα. Σε ορισμένα χωριά της Κέρκυρας λαμβάνει μέρος ο Χορός των Παπάδων όπου οι ιερείς στήνουν χορό που ακολουθείται από τους γέροντες. Στην Κάρπαθο οδηγούνται στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων από τους Τζαφιέδες, δηλαδή τους χωροφύλακες, οι κάτοικοι που αντάλλαξαν απρεπείς χειρονομίες, ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη από τους σεβάσμιους της πόλης.[2] Το αλευρομουτζούρωμα στο Γαλαξίδι, όπου οι καρναβαλιστές πασαλείφονται με αλεύρι και χορεύουν κυκλικά. Στη Μεθώνη Μεσσηνίας γίνεται του Κουτρούλη ο γάμος, αναπαράσταση ενός πραγματικού γάμου του 14ου αιώνα,[3] ενώ στη Νέδουσα οι αγρότες προσκαλούν την ευημερία με το αγροτικό καρναβάλι τους. Στη Βόνιτσα ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνώντας μέσα από το χωριό καταλήγει σε μια φλεγόμενη βάρκα στο έθιμο του Αχυρένιου-Γληγοράκη,[4] ενώ στη Θήβα λαμβάνει μέρος ο Βλάχικος γάμος όπου ξυρίζεται ο γαμπρός για να παντρευτεί κάποιον άντρα συγχωριανό του μεταμφιεσμένο σε νύφη. Τέλος, οι Μουτζούρηδες στο Πολύσιτο Βιστωνίδας, μουτζουρώνουν με κάπνα τους επισκέπτες του χωριού.
Η έντονη αθυροστομία και η καυστική σάτιρα είναι από τα χαρακτηριστικά της Καθαράς Δευτέρας σε πολλούς εορτασμούς της ανά την επικράτεια:
Ο Αλευροπόλεμος στο Γαλαξίδι, είναι ένα έθιμο που διατηρείται από το 1801. Εκείνα τα χρόνια, παρόλο που το Γαλαξίδι τελούσε υπό την τουρκική κατοχή, όλοι οι κάτοικοι περίμεναν τις Αποκριές για να διασκεδάσουν και να χορέψουν σε κύκλους. Ένας κύκλος για τις γυναίκες, ένας για τους άντρες. Φορούσαν μάσκες ή απλώς έβαφαν τα πρόσωπά τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι, το βερνίκι των παπουτσιών και η ώχρα.
Βλάχικος Γάμος στη Θήβα. Είναι ένα έθιμο που φθάνει στις μέρες μας περίπου από το 1830, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα. Το θέαμα είναι έξοχο, η γαμήλια πομπή πολύχρωμη, η μουσική που τη συνοδεύει (πίπιζες, νταούλια κ.ά.) εξαιρετικά ζωντανή.
Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη Μεσσηνίας. Καρναβαλίστικος γάμος, που κρατάει από τον 14ο αιώνα. Στις μέρες μας, το ζευγάρι των νεονύμφων είναι δύο άντρες, που μαζί με τους συγγενείς πηγαίνουν στην πλατεία, όπου γίνεται ο γάμος με παπά και με κουμπάρο. Διαβάζεται το προικοσύμφωνο και ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.
Στη Μεσσήνη Μεσσηνίας γίνεται η αναπαράσταση της εκτέλεσης μιας γερόντισσας, της γριάς Συκούς, που κατά την παράδοση, κρεμάστηκε στη θέση Κρεμάλα της πόλης, με εντολή του Ιμπραήμ Πασά, επειδή είχε το θάρρος, εξηγώντας του ένα όνειρο που είχε δει, να του πει ότι η εκστρατεία του και ο ίδιος θα είχαν οικτρό τέλος από την αντίδραση και το σθένος των επαναστατημένων Ελλήνων. Μετά την αναπαράσταση, μπορεί κάθε επισκέπτης να "κρεμαστεί" από τους ψευτοδήμιους της κρεμάλας. Το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας γίνεται η παρέλαση με μαζορέτες, άρματα, μεταμφιεσμένους μικρούς και μεγάλους και χορευτικά συγκροτήματα.
Μπουρανί στον Τύρναβο. Μπουρανί είναι μία χορτόσουπα δίχως λάδι, γύρω από την προετοιμασία της οποίας στήνεται ολόκληρο το σκηνικό του παιχνιδιού με φαλλικά σύμβολα και τολμηρά πειράγματα από τους μπουρανίδες.
Στην Κάρπαθο λειτουργεί το Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων. Κάποιοι κάνουν άσχημες χειρονομίες σε κάποιους άλλους και συλλαμβάνονται από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες) για να οδηγηθούν στο Δικαστήριο, που το αποτελούν οι σεβάσμιοι του νησιού. Τα αυτοσχέδια αστεία και τα γέλια ακολουθεί τρικούβερτο γλέντι.
Στις κοινότητες Ποταμιά, Καλόξιδο και Λιβάδια της Νάξου οι κάτοικοι ντύνονται Κορδελάτοι ή Λεβέντες. Οι Κορδελάτοι είναι φουστανελοφόροι και η δεύτερη ονομασία τους Λεβέντες αποδίδεται στους πειρατές. Από κοντά τους ακολουθούν και οι ληστές, οι Σπαραρατόροι, που αρπάζουν τις κοπέλες για να τις βάλουν με το ζόρι στο χορό και στο γλέντι, που κρατάει ως το πρωί.
Στα χωριά Μέρωνα και Μελιδόνια του Ρεθύμνου αναβιώνουν έθιμα όπως το κλέψιμο της νύφης, ο Καντής, το μουντζούρωμα, τα οποία, σε συνδυασμό με το καλό κρασί και τους ήχους της λύρας, αποτελούν μια μοναδική εμπειρία.
Στη Σκύρο, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι με παραδοσιακές ενδυμασίες κατεβαίνουν στην πλατεία του νησιού, όπου χορεύουν και τραγουδούν τοπικούς σκοπούς.
Στον Αρχάγγελο της Ρόδου οι εκδηλώσεις της Καθαράς Δευτέρας κορυφώνονται με τα «μουζώματα» και τα «αλευρώματα», παράλληλα με το γλέντι, τις μεταμφιέσεις και την σάτιρα.
Στα Μεγάλα Καλύβια, του νομού Τρικάλων, κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα και για παραπάνω από έναν αιώνα γίνεται αναπαράσταση του παραδοσιακού καραγκούνικου γάμου.
Στον Πεντάλοφο Κοζάνης, οι ντόπιοι δεν πετούν χαρταετό την Καθαρά Δευτέρα, αλλά αυτοσχέδια, μικρά αερόστατα που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι.
Στη Βόνιτσα, αναβιώνει κάθε χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα, το έθιμο του Γληγοράκη.
Το έθιμο της Καμήλας αναβιώνει στο χωριό Κάινα του δήμου Αποκορώνου στην Κρήτη.
Στη συνοικία Νέα Μαγνησία της Λαμίας αναβιώνει ο Νεομαγνησιώτικος Γάμος.
13 Μαρτίου - Κυριακή της Ορθοδοξίας
Με την ονομασία Κυριακή της Ορθοδοξίας αναφέρεται από τους χρόνους της εικονομαχίας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία η πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η οποία πρωτοκαθιερώθηκε από τα μέσα του 9ου αιώνα.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας αποτελεί ιδιαίτερη χριστιανική θριαμβική εορτή, σε ανάμνηση της οριστικής αναστήλωσης των ιερών και σεπτών εικόνων στη Βασιλεύουσα από την Αυτοκράτειρα Θεοδώρα το 842, οπότε και έπαψε από το γεγονός αυτό ο μακροχρόνιος σάλος που είχε δημιουργηθεί κατά την περίοδο της Εικονομαχίας. Στην Κωνσταντινούπολη, η αναστήλωση των εικόνων εορτάσθηκε το έτος εκείνο με λαμπρό πανηγυρισμό και λιτανεία με μεγάλη πομπή. Αναθεματίστηκαν οι εικονομάχοι, συλλήβδην οι αιρετικοί και όλοι οι αναθεματισθέντες από τις Οικουμενικές Συνόδους. Στο τέλος μνημονεύθηκαν και όλοι οι «αθλητές» της ευσέβειας και της ορθόδοξης πίστης.
Έτσι, σε ανάμνηση εκείνου του θριάμβου της Ορθοδοξίας κάθε χρόνο επαναλαμβανόταν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η τελετή αυτή κατά τον ακόλουθο τρόπο: Ο κλήρος (ενδημούντες και παρεπιδημούντες) μαζί με τους μοναχούς που πρωτοστάτησαν στους αγώνες υπέρ των εικόνων τελούσαν «παννύχιον υμνολογίαν» στον Ιερό Ναό της Θεοτόκου των Βλαχερνών, στο τέλος της οποίας ακολουθούσε λαμπρή λιτανεία στη Μεγάλη Εκκλησία, όπου παρίστατο ο Αυτοκράτορας.
Σήμερα, σε ανάμνηση της αναστήλωσης των εικόνων, εορτάζεται σε ολους τους χριστιανικούς ναούς η «Κυριακή της Ορθοδοξίας» κατά την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, δηλαδή 42 μέρες πριν το Πάσχα. Κατά τη λειτουργία αναγιγνώσκεται με ιδιαίτερη έμφαση περικοπή εκ της προς Εβραίους επιστολής (ια':24-26, και 32-40), όπου εκτίθενται οι αγώνες των αγίων ανδρών της Παλαιάς Διαθήκης υπέρ της πίστεως, καθώς επίσης και περικοπή από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (α' 40 κ.έ.), όπου ιστορείται η κλήση του Φιλίππου και Ναθαναήλ που ομολόγησαν τον Ιησού Χριστό ως υιόν του Θεού «Ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ Βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ».
Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, από Βασιλείας του Γεωργίου του Α', καθιερώθηκε την Κυριακή της Ορθοδοξίας να προσέρχεται ο Βασιλεύς στη Μητρόπολη Αθηνών και να απαγγέλλει παρά το Δεσποτικό το Σύμβολο της Πίστεως. Το αυτοκρατορικό αυτό έθιμο, έφθασε μέχρι των ημερών μας επί Βασιλέως Κωνσταντίνου Β', το οποίο μετά την μεταπολίτευση συνεχίζεται από τον εκάστοτε πρόεδρο της δημοκρατίας.
Πηγές: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9F%CF%81%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BE%CE%AF%CE%B1%CF%82
25 Μαρτίου - Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι μια από τις θεομητορικές εορτές της Χριστιανοσύνης, σε ανάμνηση της χαρμόσυνης αναγγελίας από τον αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Παρθένο Μαρία ότι πρόκειται να γεννήσει τον Υιό του Θεού. Τιμάται από την Εκκλησία στις 25 Μαρτίου, και στον ελληνικό χώρο συμπίπτει με τον εορτασμό της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Την αυτή ημέρα γιορτάζουν όσοι και όσες φέρουν τα ονόματα Ευάγγελος και Ευαγγελία.
Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Λουκά (α' 26-38), ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου συνέβη έξι μήνες μετά τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννη του Προδρόμου από την Ελισάβετ, τη γυναίκα του Ζαχαρία, όταν ο αρχάγγελος Γαβριήλ στάλθηκε από τον Θεό προς την Παρθένο Μαριάμ (Μαρία) για να της ανακοινώσει ότι θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού. Εκείνη την περίοδο, η Μαρία ζούσε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας και ήταν μνηστευμένη με τον ξυλουργό Ιωσήφ. Ο Γαβριήλ εμφανίσθηκε ξαφνικά μπροστά στη Μαρία και της απηύθυνε τον χαιρετισμό: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο κύριος μετά σου». Η νεαρή γυναίκα ήταν λογικό να πανικοβληθεί, αλλά ο αρχάγγελος την καθησύχασε: «Μη φοβού Μαριάμ, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ. Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν».
Μόλις συνήλθε από την ταραχή, η Μαρία γεμάτη απορία ρώτησε τον αρχάγγελο πώς θα συλλάβει, αφού δεν γνωρίζει τον άνδρα. Ο Γαβριήλ της αποκρίθηκε ότι το Άγιο Πνεύμα θα την καλύψει σαν σύννεφο και θα ενεργήσει αφανώς και μυστηριωδώς τη σύλληψη του Υιού του Θεού. Και για να γίνει πιο πιστευτός επικαλέστηκε τη θαυμαστή σύλληψη του Ιωάννου του Προδρόμου από την Ελισάβετ. Η Μαρία πείστηκε από τα λόγια του Γαβριήλ («Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου») και ο αρχάγγελος Γαβριήλ «απήλθε».
Η εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου καθιερώθηκε γύρω στον 4ο αιώνα και μετά τον ορισμό της εορτής των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου. Ως είναι ευνόητο, μεταξύ των δύο αυτών εορτών υπάρχει στενή σχέση και έπρεπε ο εορτασμός του Ευαγγελισμού να τοποθετηθεί 9 μήνες πριν από τη Γέννηση του Χριστού, ήτοι στις 25 Μαρτίου.
Το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αναφέρεται και στο Κοράνιο, το ιερό βιβλίο των Μουσουλμάνων (19:16-22), μία ακόμη απόδειξη της βαθιάς επιρροής του Μωάμεθ από τη χριστιανική διδασκαλία.
Το απολυτίκιο του Ευαγγελισμού
Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον
και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις.
Ο υιός του Θεού υιός της Παρθένου γίνεται
και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται.
Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν:
Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου έχει επηρεάσει πολλούς και σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, όπως οι Ντούτσιο, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Πάολο Ντε Ματέις, Καραβάτζιο, Μποτιτσέλι, Τζιότο, Ρούμπενς, Ελ Γκρέκο (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος) και Ντονατέλο.
Την ημέρα του Ευαγγελισμού παραμένει η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής,με μία εξαίρεση. Η Εκκλησία επιτρέπει την ψαροφαγία («κατάλυσις ιχθύος», σύμφωνα με την εκκλησιαστική ορολογία), όπως και την Κυριακή των Βαΐων, λόγω της σπουδαιότητας της γιορτής. «Αν δεν έχεις να φας ψάρι, να γλείψεις ψαροκόκκαλο» λένε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ενώ σχετικό είναι και το παιδικό τραγουδάκι: «Του Ευαγγελισμού και των Βαγιώ,/τρώνε ψάρι και κολιό...».
Το έδεσμα της ημέρας είναι ο μπακαλιάρος (βακαλάος) με ή χωρίς σκορδαλιά. Ο παστός μπακαλιάρος που καταναλώνουμε, εμφανίστηκε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και με την πάροδο του χρόνου καθιερώθηκε ως το πιάτο της εορτής του Ευαγγελισμού. Με εξαίρεση τα νησιά, όπου υπήρχε πάντα φρέσκο ψάρι, στην υπόλοιπη Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος ήταν η φθηνή και εύκολη λύση. Ιστορικά, εκείνοι που έστελναν στην Ελλάδα μεγάλες ποσότητες μπακαλιάρου ήταν οι Άγγλοι, οι οποίοι τον αντάλλασσαν με σταφίδα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διήγηση σχετικά με τη μητέρα του Χριστού και τον ίδιο τον Ιησού στο Κοράνιο (19:16-22)
16. Και να διηγηθείς στο Βιβλίο (το Κοράνιο) (την ιστορία) της Μαριάμ, όταν είχε αποσυρθεί από την οικογένεια της, σε ένα τόπο στα Ανατολικά. 17. Είχε τοποθετήσει ένα προπέτασμα (για να προφυλάξει τον εαυτό της) απ' αυτούς. Τότε στείλαμε σ' αυτήν το πνεύμα μας (έναν άγγελο) που παρουσιάστηκε μπροστά της σαν ένα τέλειο ανθρώπινο πλάσμα. 18. Εκείνη είπε: "Αναζητώ καταφύγιο, από σένα, στον οικτίρμονα (Αλλάχ) άν (τον) φοβάσαι (μη με πλησιάζεις)" 19. Εκείνος είπε: "Είμαι μόνο αγγελιοφόρος του Κυρίου (και φέρνω την είδηση) ότι θα αποκτήσεις έναν αναμάρτητο γιο". 20. Εκείνη είπε: "Πώς θα έχω γιό, εφόσον κανένα ανθρώπινο πλάσμα δεν μ' έχει αγγίξει, κι ούτε είμαι ακόλαστη;" 21. Εκείνος είπε: "Έτσι (θα γίνει) είπε ο Κύριος σου, αυτό για μένα είναι εύκολο. Και (επιθυμία μας είναι) να τον προσδιορίσουμε σαν ένα θεϊκό σημείο για τους ανθρώπους και έλεος από μας. Είναι κάτι που (έτσι) έχει θεσπιστεί. 22. Έτσι συνέλαβε και αποσύρθηκε μαζί του σ' ένα απόμακρο μέρος.
Στο κείμενο αυτό εξιστορείται η σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου όπου τονίζονται τα εξής:
Η Μαριάμ θεωρείται αγνή
Άγγελος Θεού της αναγγέλλει ότι θα γεννήσει ένα "άγιο-αναμάρτητο γιο".
Εκφράζεται η απορία της Μαριάμ, επειδή δεν έχει σχέσεις με άνδρα.
Η Γέννηση του Ιησού θεωρείται "Σημείο Θεϊκό" και "Έλεος" για τους μουσουλμάνους. Ταυτόχρονα είναι επιθυμία του Θεού.
Οι Χριστιανοί θεολόγοι αναγνωρίζουν τη βαθιά επιρροή, την οποία είχε ο Μωάμεθ από τις χριστιανικές διδασκαλίες.
Πηγές: https://www.sansimera.gr/articles/611
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%BF%CF%85#%CE%9F_%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BF
27 Μαρτίου 2022: Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως
Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως ονομάζεται η τρίτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κατά την οποία τιμάται ο Σταυρός, το σύμβολο της χριστιανικής πίστης. Πρόκειται για δεσποτική εορτή, η οποία έχει τις ρίζες της στην Παλαιστίνη, όταν την πρώτη Κυριακή μετά την 6η Μαρτίου εορταζόταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη.
Η Κυριακή αυτή είναι η μεσονηστήσιμη, βρίσκεται δηλαδή στο μέσο της σαραντάημερης νηστείας. Οι χριστιανοί ατενίζοντας και προσκυνώντας το Σταυρό, θυμούνται το πάθος του Χριστού και παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν τη νηστεία και τον πνευματικό τους αγώνα.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/908
Απρίλιος 2022
18 Απριλίου 2022 - Κυριακή των Βαϊων
Σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο καθιερώθηκε να ονομάζεται Κυριακή των Βαΐων (ή Κυριακή του Λαζάρου ή Κυριακή Βαϊοφόρος) η προηγούμενη Κυριακή της εορτής της Ανάστασης.
Από την Κυριακή των Βαΐων αρχίζει ουσιαστικά η λεγόμενη Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών. Κατά την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου Του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα όπου, κατά τους συγγραφείς των Ιερών Ευαγγελίων, οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν κρατώντας βάια ή βάγια (κλάδους φοινίκων) και απλώνοντας στο έδαφος τα ρούχα τους ζητωκραύγαζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».
Σημειώνεται ότι στις πρώτες εκκλησίες εορταζόταν η μνήμη αυτή με αναπαράσταση του γεγονότος. Συγκεκριμένα, στους Αγίους Τόπους κατά τον 4ο αιώνα ο επίσκοπος ξεκινώντας με πομπή από το Όρος των Ελαιών εισερχόταν στα Ιεροσόλυμα επί «πώλου όνου» περιστοιχιζόμενος από τον κλήρο, ενώ οι πιστοί προπορεύονταν κρατώντας κλάδους φοινίκων.
Στους δε βυζαντινούς χρόνους τελούνταν ο λεγόμενος «περίπατος του Αυτοκράτορα», όπου η πομπή ξεκινούσε από τα ανάκτορα στην οποία συμμετείχε ο αυτοκράτορας κρατώντας την εικόνα του Χριστού πλαισιωμένος από το ιερατείο, όπου και κατέληγε στην Αγιά Σοφιά. Της αυτοκρατορικής αυτής πομπής ηγούνταν ο λαμπαδάριος ο οποίος έψελνε «Ἐξέλθατε ἔθνη καὶ θεώσασθε σήμερον τὸν βασιλέα τῶν οὐρανῶν…».
Κυριακή των Βαΐων στη Μόσχα με συμμετοχή του Τσάρου Αλέξανδρου Β'. (πίνακας του V. Greg. Schwarz, 1865).
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Βαλσαμώνα, στο τέλος της εορτής αυτής ο μεν Αυτοκράτορας διένεμε ιδιόχειρα βάγια και σταυρούς, ο δε Πατριάρχης κεριά για τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Το βυζαντινό αυτό έθιμο παρέλαβαν και τηρούσαν με ευλάβεια και οι Τσάροι της Ρωσίας, τους οποίους ακολουθούσε ο κλήρος ξεκινώντας από το Κρεμλίνο και καταλήγοντας στο μητροπολιτικό ναό.
Στην Ελλάδα αντ' αυτών διατηρείται μόνο η διανομή των βαγιών από τους ιερουργούς των εκκλησιών.
Κατά το Μεσαίωνα στη Δυτική Εκκλησία υπήρξε ένα περίεργο έθιμο όπου μέσα στην εκκλησία περιαγόταν όνος επί του οποίου φερόταν ομοίωμα του Χριστού.
Η είσοδος του Ιησού στα Ιεροσόλυμα (1320) έργο του Πιέτρο Λορεντζέτι
18 Απριλίου - Μεγάλη Δευτέρα
Σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο καθιερώθηκε να ονομάζεται Μεγάλη Δευτέρα η επόμενη ημέρα του εορτασμού της Κυριακής των Βαΐων όπου και ξεκινά η εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού. Τη Μεγάλη Δευτέρα τελείται στους Ορθόδοξους ναούς η ακολουθία του Νυμφίου
Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%94%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1
19 Απριλίου - Μεγάλη Τρίτη
Στον Όρθρο της Μεγάλης Τρίτης ο οποίος ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Δευτέρας διαβάζεται από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου (22, 15- 23, 39) η καταδίκη των Φαρισαίων. Στην Ακολουθία συνεχίζεται η ανάγνωση από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου όπου γίνεται λόγος για το Τέλος. Γι’ αυτό μιλούν και οι δύο παραβολές της ημέρας. Η πρώτη είναι η παραβολή των δέκα παρθένων. «Πέντε εξ αυτών ήσαν φρόνιμοι» και είχαν πάρει μαζί με τα λυχνάρια τους και αρκετό λάδι, «πέντε ήσαν μωραί», τα λυχνάρια τους έσβησαν και δεν έγιναν δεκτές στο γαμήλιο δείπνο. Η άλλη παραβολή είναι των ταλάντων που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.
Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης όπου είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7,47) που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο, και συγχωρέθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο, ενώ ψάλλεται ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή τροπάρια της θρησκευτικής υμνολογίας, το τροπάριο της Κασσιανής.
Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%A4%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7
20 Απριλίου - Μεγάλη Τετάρτη
Η Εκκλησία θυμάται το γεγονός της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια αμαρτωλή (πόρνη) γυναίκα.
Νωρίς το απόγευμα ψάλλεται η Ακολουθία του Ευχελαίου. Ο ιερέας χρίει τους πιστούς με Μύρο, που είναι η απτή απόδειξη της Χάριτος του Θεού, προκειμένου να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους.
Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης. Στην υμνολογία κυριαρχούν τα γεγονότα της νίψεως των ποδών των αποστόλων υπό του Κυρίου, του Μυστικού Δείπνου, της προσευχής του Κυρίου προς τον πατέρα του στην Γεθσημανή πριν από την σύλληψή του και της προδοσίας του Κυρίου από τον Ιούδα. Το βασικό τροπάριο της ημέρας Ότε οι ένδοξοι μαθηταί αποδίδεται στον Ρωμανό τον Μελωδό.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/87/74
21 Απριλίου - Μεγάλη Πέμπτη
H Εκκλησία θυμάται τον Μυστικό Δείπνο.
Το Θείο Δράμα κορυφώνεται και η υμνογραφία της ημέρας είναι σχετική με τα Πάθη του Χριστού, τη Σταύρωση και το θάνατό Του.
Το βράδυ ψάλλεται στις εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής και διαβάζονται τα 12 Ευαγγέλια. Ανάμεσα στο 5ο και το 6ο Ευαγγέλιο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς. Στις εκκλησίες της Ζακύνθου, η περιφορά του Εσταυρωμένου γίνεται μετά το 11ο Ευαγγέλιο.
Σήμερον κρεμάται επί ξύλου... Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο Υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.
Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης συγκροτούνται κυρίως από περικοπές των Ευαγγελίων του Ιωάννη και του Ματθαίου. Εν περιλήψει τα 12 Ευαγγέλια: Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Προσευχή του Ιησού. Προδοσία του από τον Ιούδα. Σύλληψη του Ιησού και μεταφορά του «Από τον Άννα στον Καϊάφα». Δίκη του Ιησού από τους Αρχιερείς. Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»). Ο Ιησούς ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια του Πιλάτου να απελευθερώσει τον Κύριο, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί. «Βαραβάν ή Χριστόν;» Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του». Ο Ιούδας μεταμελείται και επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στον «Κορβανά» (ταμείο του Ναού). Απαγχονισμός Ιούδα. Πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά και Σταύρωσή του με δύο ληστές. Ο Ιησούς αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού. Μεταμέλεια του ενός ληστή, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει. Ταφή του Ιησού και σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.
Έθιμα
Την ημέρα αυτή ξεκινούν οι προετοιμασίες στα ελληνικά σπίτια για τον εορτασμό της Ανάστασης. Οι νοικοκυρές ζυμώνουν λαμπροκουλούρες, πλάθουν πασχαλιάτικα κουλουράκια και βάφουν κόκκινα αυγά. Το αυγό συμβολίζει από την αρχαιότητα την ανανέωση της ζωής και το κόκκινο χρώμα το αίμα του Χριστού. Σε κάποια μέρη συνηθίζουν να τοποθετούν το πρώτο κόκκινο αυγό στο εικονοστάσιο του σπιτιού για να ξορκίσουν το κακό.
Στην Πάτμο γίνεται αναπαράσταση του «Μυστικού Δείπνου» στην κεντρική πλατεία της Χώρας, όπου ο ηγούμενος της ιεράς μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου πλένει τα πόδια 12 μοναχών, όπως έκανε και ο Ιησούς με τους μαθητές του.
Στη Σκιάθο, τα παιδιά του νησιού γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας καλαμένιους σταυρούς στολισμένους με λουλούδια της άνοιξης και τραγουδούν τα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής.
Στο Λιτόχωρο Πιερίας το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στολίζονται οι επιτάφιοι, που φτιάχνονται από ανύπαντρες κοπέλες, οι οποίες όλη τη Σαρακοστή φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα.
Στα Κουφονήσια, μετά το τέλος της ακολουθίας των Παθών, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην εκκλησία και στολίζουν τον Επιτάφιο με άνθη, ενώ μια γυναίκα ψάλλει το «Μοιρολόι της Παναγίας». Οι γυναίκες της περιοχής παραμένουν στην εκκλησία κοντά στον Επιτάφιο μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής.
Στη Σίφνο, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα παραδοσιακά «πουλιά της Λαμπρής» (πασχαλινές κουλούρες σε διάφορα σχήματα ζώων και πουλιών) στολισμένα με κόκκινα αυγά. Κατά την εσπερινή ακολουθία, όταν ο ιερέας διαβάσει το Έκτο Ευαγγέλιο, οι νέοι και οι νέες φεύγουν από την εκκλησία για να ανάψουν τα καντήλια των ξωκλησιών. Επιστρέφουν αργότερα για να στολίσουν τον Επιτάφιο.
22 Απριλίου - Μεγάλη Παρασκευή
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας. Η μέρα που κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού και γίνεται η σταύρωση του το ξημέρωμα τις ίδιας μέρας.
Την Ενάτη Ώρα της ημέρας λέει το «Τετέλεσται» και η θεία ψυχή Του κατεβαίνει στον Άδη. Το «Πρωτευαγγέλιο», η πρώτη χαρμόσυνη υπόσχεση του Θεού στους πεσμένους Προπάτορες, αρχίζει να εκπληρώνεται.[1] Μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελούνται οι ακολουθίες των Μεγάλων Ωρών, όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό, ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα. Απ' τα ξημερώματα τις ίδιας μέρας ετοιμάζεται ο επιτάφιος και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας τελείται ο Εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου, όπου ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο, όπου το βράδυ θα ψαλεί ο επιτάφιος θρήνος,[2] δηλαδή ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και θα γίνει η περιφορά του.
Λόγω του πένθιμου χαρακτήρα της ημέρας αυτής, απαγορεύεται αυστηρώς και ανεξαιρέτως η τέλεση Θείας Λειτουργίας, η οποία τουναντίον τελείται πάντα σε χαρμόσυνο και πανηγυρικό (αναστάσιμο) κλίμα, ούτε ακόμη και η κατανυκτική Λειτουργία Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Είναι κατά έθιμον αργία. Το μεσημέρι, μετά την Αποκαθήλωση του Κυρίου, νεαρά κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο με ανοιξιάτικα λουλούδια (βιολέτες, τριαντάφυλλα και μενεξέδες) και φτιάχνουν στεφάνια ή γιρλάντες, ενώ ψέλνουν το μοιρολόι της Παναγίας. Μετά το στολισμό του επιταφίου οι πιστοί προσέρχονται στις εκκλησίες για να προσκυνήσουν και, όπως συνηθίζεται, άντρες, γυναίκες και παιδιά περνάνε από κάτω όχι μόνο “για να τους πιάσει η χάρη”, αλλά για να δηλώσουν υποταγή, ομολογία στον Χριστό. Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού. Στην Κρήτη συνηθίζουν να βράζουν σαλιγκάρια και να πίνουν το ζουμί τους, που είναι σαν χολή.[3] Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εκείνη τη μέρα, φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο είτε καίγεται είτε πυροβολείται και εν συνεχεία καίγεται. Επίσης, την ίδια μέρα πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων ή πραγματοποιείται η εκταφή των νεκρών, αν έχει περάσει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα.
Οι παλιότερες νοικοκυρές έμεναν μέχρι αργά το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης κάνοντας δουλειές του σπιτιού γιατί όπως έλεγαν «Τη Μεγάλη Παρασκευή δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα, καμία δουλειά του σπιτιού».
Μάλιστα έβαφαν τα αυγά το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης και τα έκρυβαν για να μην τα βρει η πένθιμη μέρα. Η νηστεία επίσης γινόταν πιο σκληρή τη Μεγάλη Παρασκευή. Ήταν ημέρα απόλυτης νηστείας, η Εκκλησία θυμίζει την πορεία του Ιησού προς τον Σταυρό και τον θάνατο, την ταφή του και εν τέλει την πλήρη επικράτηση του κακού επί του καλού μέχρι το δεύτερο να θριαμβεύσει με την Ανάσταση.
Μεγάλη Παρασκευή έθιμα
Στην Αθήνα, οι νοικοκυρές πριν βγει ο επιτάφιος, πριν πολλά χρόνια, σκούπιζαν τους δρόμους και όταν περνούσε η πομπή, έβγαιναν στις πόρτες με ένα κεραμίδι, που είχε πάνω του αναμμένο καρβουνάκι με λιβάνι.
Τα έθιμα της Χίου, τη Μεγάλη Παρασκευή είναι πολλά. Όταν γυρίζουν τον Επιτάφιο, σταματούν στις διασταυρώσεις και μνημονεύουν. Επίσης οι πόρτες των σπιτιών τους μένουν ανοιχτές, για να μπει μέσα η Θεία Χάρη. Οι άνθρωποι πηγαίνουν νωρίτερα και τοποθετούν χώμα στα σημεία που θα σταματήσει ο επιτάφιος. Μόλις τελειώσει η λειτουργία, πηγαίνουν και παίρνουν από εκείνο το χώμα και το σκορπούν στο σπίτι για να χαθούν οι κοριοί.
Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει ένα παιδάκι βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.
Μια ιδιαίτερη μέρα
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα είναι τη Μεγάλη Παρασκευή πολλοί να πίνουν ξύδι, ενώ στην Κρήτη, βράζουν σαλιγκάρια και πίνουν το ζουμί τους, που είναι ιδιαίτερα πικρό. Στην Κορώνη δεν βάζουν τίποτα στο στόμα τους. Επίσης, σε πολλά χωριά οι άντρες δεν ασχολούνται με μαστορέματα και ιδιαίτερα με καρφώματα που παραπέμπουν στον τρόπο θανάτου του Χριστού. “Μάστορης-ξεμάστορης καρφί δεν εκάρφωνε”, λέει η λαϊκή παροιμία.
Στη Μυτιλήνη, αν τελειώσει η περιφορά, “αρπάζουν” τα λουλούδια, γιατί πιστεύουν πως κλεμμένα έχουν πιο θαυματουργές ιδιότητες. Τα “Χριστολούλουδα” τα φυλάνε για το καλό. Με αυτά γιατρεύουν τον πονοκέφαλο, τα κάνουν φυλαχτά και με αυτά γαληνεύουν τη θάλασσα όσοι ταξιδεύουν, σύμφωνα με την παράδοση.
Στην Υδρα υπάρχει το “έθιμο της δέησης”. Ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα και διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική. Αυτό γίνεται για να ευλογηθούν τα νερά και να γίνει δέηση υπέρ των ναυτικών που ταξιδεύουν, για ήσυχα ταξίδια και καλό γυρισμό.
μεγάλη παρασκευή τι δεν κάνουμε
Στη Νάξο, δεν φιλάνε τη Μεγάλη Παρασκευή, γιατί με το φιλί του πρόδωσε ο Ιούδας το Χριστό, ενώ δεν σφάζουν, «για το αίμα του Χριστού».
Κατάνυξη και θλίψη
Στην Αμοργό, τη Μεγάλη Παρασκευή το απόγευμα προσφέρονται ψωμί, ελιές και νηστίσιμα γλυκά σε κατοίκους και επισκέπτες. Το ίδιο βράδυ, κατά την περιφορά του Επιταφίου στα χωριά, ένα άλλο ωραίο από τα έθιμα είναι οι γυναίκες, από τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, να ραίνουν τον κόσμο με κολόνιες και αρώματα.
επιτάφιος μεγάλη παρασκευή
Στην Τήνο τη Μεγάλη Παρασκευή, όλοι οι επιτάφιοι μαζί και των καθολικών συναντώνται στην Εξέδρα της Χώρας , ψάλλουν για λίγο μαζί και συνεχίζουν οι καθένας την πένθιμη πορεία του προς τους δρόμους της εκάστοτε ενορίας. Ο Επιτάφιος του Αγίου Νικολάουτης Τήνου μπαίνει επίσης στη θάλασσα και το όλο σκηνικό που δημιουργούν οι πυρσοί, ο φλεγόμενος σταυρός, οι σειρήνες από τα πλοία, οι ψαλμωδίες και οι χιλιάδες πιστοί που παρακολουθούν είναι πολύ όμορφο.
Πηγές:
https://radar.gr/article/megali-paraskevi-i-pio-thlimmeni-mera-tis-orthodoxias-ta-ethima
23 Απριλίου - Μεγάλο Σάββατο ' Η Ανάστασις του Κυρίου'
Το πρωί τελείται ο εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου και λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Η ακολουθία έχει αναστάσιμο και πανηγυρικό χαρακτήρα. Είναι η λεγομένη Πρώτη Ανάσταση. Μετά την ανάγνωση της προφητείας του Ιωνά, του οποίου προτυπώνει την ταφή και την ανάσταση του Κυρίου, αντηχεί ως νικητήριος ιαχή ο ψαλμικός στίχος:
Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην
ότι συ κληρονομήσεις
εν πάσι τους έθνεσι.
και ο ιερεύς πετά στους πιστούς φύλλα δάφνης (βάγια).
Αμέσως μετά, διαβάζεται το Ευαγγέλιο, που έχει αναστάσιμο περιεχόμενο (Κατά Ματθαίον κη’ 1-20):
Σεισμός εγένετο μέγας, καθώς οι Μυροφόρες, πλησιάζουν τον Τάφο του Ιησού. Άγγελος Κυρίου αποσφραγίζει τον τάφο. Όταν οι δύο γυναίκες καταφθάνουν τον βλέπουν κενό και τον Άγγελο να τους αναγγέλλει ότι «Κύριος Ανέστη». Το χαρμόσυνο γεγονός θα πρέπει να το διαμηνύσουν στους μαθητές του. Ο Χριστός εμφανίζεται στις δύο γυναίκες. Σύναξη των 11 μαθητών και εμφάνιση του Χριστού ενώπιόν τους. Τους προτρέπει: «Πορευθέντες μαθητεύσαντες πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Η ακολουθία της Κυριακής του Πάσχα, ο όρθρος και η Λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ψάλλονται τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς Κυριακή.
Έθιμα
Ιεροσόλυμα: Το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, ο εκάστοτε Πατριάρχης Ιεροσολύμων προβαίνει στην τελετή Αφής του Αγίου Φωτός στο ναό της Αναστάσεως. Πρόκειται για μια πανάρχαια τελετουργία, με θαυματουργικό υπόβαθρο και αμφιλεγόμενο χαρακτήρα.
Αθήνα: Το Άγιο Φως καταφθάνει στην Αθήνα το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου με ειδική πτήση της Αegean (παλαιότερα της Ολυμπιακής), με εξαίρεση το 2018, οπότε μεταφέρθηκε με το πρωθυπουργικό αεροπλάνο. Στην συνέχεια διαμοιράζεται ανά τη χώρα για να μοιρασθεί το βράδυ της Ανάστασης στους πιστούς («Δεύτε λάβετε φως»). Κατά την άφιξη του Αγίου Φωτός στο αεροδρόμιο στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», τού αποδίδονται τιμές αρχηγού κράτους (!). Η μεταφορά του Αγίου Φωτός αεροπορικώς στην Ελλάδα, αμέσως μετά την αμφιλεγόμενη αφή του στο Ναό της Αναστάσεως στσ Ιεροσόλυμα, ξεκίνησε το 1988 με πρωτοβουλία του επιχειρηματία Ιάκωβου Οικονομίδη, ιδιοκτήτη τουριστικού πρακτορείου. Από το 2002 τη μεταφορά του Αγίου Φωτός ανέλαβε του ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Κέρκυρα: Στις 6 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου πραγματοποιείται το έθιμο του τεχνητού σεισμού στο ναό της Παναγίας των Ξένων. Γίνεται μετά το τέλος του «Αποστόλου» και αποτελεί αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, ως επακόλουθο θριαμβικό γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου. Στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα. Μαζί λιτανεύεται και το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνα, σε ανάμνηση του θαύματος του Αγίου, που έσωσε τον Κερκυραϊκό λαό από τη σιτοδεία. Στις 11 το πρωί, όταν τελειώσει η ακολουθία της πρώτης Ανάστασης στη Μητρόπολη και αφού τελειώσει και η περιφορά του επιταφίου του Αγίου Σπυρίδωνα, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες, πήλινα δοχεία γεμάτα νερό (μπότηδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο. Αυτό το έθιμο έχει τις ρίζες του στο χωρίον του δεύτερου Ψαλμού του Δαυίδ «Ποιμανείς αυτούς εν ράβδω σιδηρά, ως σκεύη κεραμέως συντρίψεις αυτούς» (Ψαλμός Β' ,9). Οι Κερκυραίοι, όμως, δεν μένουν εκεί και συνεχίζουν αμέσως μετά για το «Μαστέλο» (βαρέλι). Στην Πίνια, μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, τοποθετείται ένα ξύλινο βαρέλι γεμάτο με νερό. Ο κόσμος ρίχνει νομίσματα για ευχές στο νερό και μόλις ακουστούν οι καμπάνες τρέχουν να μπουν στο βαρέλι. Όποιος προλάβει να μπει, παίρνει τα χρήματα, αφού έχει γίνει μουσκίδι κι έχει μπουγελώσει και όσους είναι τριγύρω.
Κως: Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι εκκλησίες στρώνονται με μικρά μοβ μυρωμένα λουλούδια του βουνού που λέγονται λαμπρές. Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τις λαμπρόπιττες και το γεμιστό αρνί.
Ζάκυνθος: Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης «σηκώνει» την Ανάσταση. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια, ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους.
Λευκάδα: Το πρωί του Μεγάλυ Σαββάτου, η Φιλαρμονική παίζει στους δρόμους της πόλης χαρούμενους σκοπούς, ενώ οι νοικοκυρές πετούν και σπάζουν έξω από τα σπίτια τους διάφορα πήλινα αγγεία.
Σκιάθος: Η περιφορά του Επιταφίου ξεκινά στις 4 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Οι Επιτάφιοι της Παναγίας και των Τριών Ιεραρχών συναντιούνται και περιφέρονται στα καλντερίμια του νησιού, με τον «προεξάρχοντα» (ή τελάλη) να απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω του να ψάλλουν οι πιστοί.
Άγιο Όρος: Η περιφορά του Επιταφίου γίνεται μετά τα μεσάνυχτα της Μεγάλης Παρασκευής, ενώ η Ανάσταση στις 2 το πρωί του Μεγάλου Σάββατου.
Αθήνα: Με χτυπήματα στα στασίδια και παρατεταμένες κωδωνοκρουσίες υποδέχονται πιστοί και κλήρος την Πρώτη Ανάσταση, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, στον Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ομόνοια.
Χίος: Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου ξεκινά ο περίφημος «ρουκετοπόλεμος» στον Βροντάδο, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην τουρκική κατοχή και τα τελευταία χρόνια προσελκύει το ενδιαφέρον των μεγάλων διεθνών μέσων ενημέρωσης. Αρχικά, οι κάτοικοι των ενοριών του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας Ερειθιανής, εκκλησιών που βρίσκονται αντικριστά, έφτιαχναν αυτοσχέδια κανονάκια. Με το πέρασμα του χρόνου, όμως, αυτά εξελίχθηκαν σε αυτοσχέδιες ρουκέτες, βεγγαλικά, φτιαγμένα από νίτρο, θειάφι και μπαρούτι. Η προετοιμασία των ρουκετών αρχίζει μετά το Πάσχα για να είναι έτοιμες την επόμενη χρονιά.
Τυρός: Στο παραθαλάσσιο χωριό της Αρκαδίας, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου αναβιώνει ένα μοναδικό έθιμο, το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα. Σε μια πλωτή πλατφόρμα τοποθετούνται ξύλα και από πάνω τους κρέμεται ένα ανθρώπινο ομοίωμα. Στη συνέχεια μπαίνει το μπουρλότο από τους Τσάκωνες πυρπολητές και το ομοίωμα παραδίδεται στη φωτιά, με τη συνοδεία φαντασμαγορικών πυροτεχνημάτων και ισχυρών δυναμιτών.
Κύθνος: Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου επικρατεί το έθιμο του «συχώριου». Όλοι όσοι έχουν πεθαμένους συγγενείς φέρνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία έχει «διαβάσει» ο παπάς και τα προσφέρουν στους επισκέπτες και στους κατοίκους του νησιού.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/87/77
23 Απριλίου - Άγιος Γεώργιος
Ο Άγιος Γεώργιος (280 - 23 Απριλίου 303) ήταν Ρωμαίος στρατιωτικός. Καταγόταν από την Καππαδοκία και υπηρετούσε ως αξιωματικός του στρατού επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Καταδικάστηκε σε θάνατο, επειδή δεν αποκήρυξε τη χριστιανική του πίστη. Αργότερα, αγιοκατατάχθηκε ως Χριστιανός μάρτυρας.
Αποκαλούμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος, είναι από τους δημοφιλέστερους αγίους σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Απριλίου για τις Εκκλησίες που πηγαίνουν σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, όπου εάν η ημέρα αυτή συμπέσει πριν την Ανάσταση, μετατίθεται τη Δευτέρα της Διακαινησίμου. Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται Άγιος της Ορθόδοξης, της Καθολικής, της Αγγλικανικής, της Λουθηρανικής και της Αρμενικής Εκκλησίας.
Ο Άγιος Γεώργιος, όπως και στο Βυζάντιο, έγινε ο προστάτης και Τροπαιοφόρος άγιος του Ελληνικού Στρατού, έπειτα από την απελευθέρωση του ελληνικού Γένους. Έτσι, στην εικόνα του δράκου είδαν τον Τούρκο κατακτητή, που σκοτώνεται από τον Άγιο.[4] Η απεικόνισή του αυτή εμφανίζεται στην αγιογραφία από τον 12ο αιώνα και μετά.[5]
Μάϊος 2022
21 Μαϊου - Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης
Κάθε χρόνο στις 21 Μαΐου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α’ του Μεγάλου και της μητέρας του Ελένης. Τους ονομάζει Ισαποστόλους για τις μεγάλες υπηρεσίες που πρόσφεραν στον Χριστιανισμό. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Κωνσταντίνος, Κωνσταντίνα, Ελένη και Έλενος.
Ο Κωνσταντίνος (272-337) βασίλεψε από το 306 έως τον θάνατό του. Με το διάταγμά του περί ανεξιθρησκείας (313) έπαψε τους διωγμούς κατά των χριστιανών, βοηθώντας έτσι την ακώλυτη άσκηση της λατρείας και την εξάπλωση της νέας θρησκείας. Το 325 συνεκάλεσε την Α’ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Μικράς Ασίας και την προσφώνησε αυτοπροσώπως. Η σύνοδος αυτή είναι βασική στην πορεία του Χριστιανισμού, αφού καταδίκασε την αίρεση του Αρειανισμού και διαμόρφωσε το δόγμα του («Σύμβολο της Πίστεως»). Λίγο πριν από τον θάνατό του βαπτίστηκε χριστιανός.
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία δεν έχει εντάξει στο Αγιολόγιό της τον Μέγα Κωνσταντίνο, επειδή η ιστορική έρευνα του χρεώνει τη διαταγή για τη δολοφονία του γιου του Κρίσπου (από την πρώτη του γυναίκα Μινερβίνη) και της δεύτερης γυναίκας του Φαύστας (Κρίσπος και Φαύστα πρέπει να είχαν ερωτική σχέση, σύμφωνα με νεώτερα ιστορικά δεδομένα). Αντίθετα, τιμούν τη μνήμη του, εκτός από την Ορθόδοξη Εκκλησία, η Αγγλικανική Εκκλησία και διάφορες Λουθηρανικές ομολογίες.
Η βασιλομήτωρ Ελένη (246/250 - 327/330) βρήκε τον Τίμιο Σταυρό στους Αγίους Τόπους και χρηματοδότησε την ανέγερση χριστιανικών ναών σε πολλά μέρη της αυτοκρατορίας. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 18 Αυγούστου.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/931
Ιούνιος 2022
12 Ιουνίου - Πεντηκοστή
Πεντηκοστή ονομάζεται κατά την Καινή Διαθήκη η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους που συνέβη την πεντηκοστή ημέρα από το Πάσχα των Εβραίων (Πράξεις β' 1-41). Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, κάθε χρόνο, οι Χριστιανοί εορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα την εορτή της Πεντηκοστής και αυτό διότι θεολογικά η ημέρα αυτή θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.
Η εορτή αυτή αντιστοιχεί με την επίσης μεγάλη ετήσια εορτή των Ιουδαίων η οποία στις Εβραϊκές Γραφές (Παλαιά Διαθήκη) αποκαλείται Γιορτή του Θερισμού ή Γιορτή των Εβδομάδων. (Έξοδος 23:16· 34:22) η οποία ήταν καθαρά γεωργική εορτή με τελείως διαφορετικό περιεχόμενο. Η τήρηση της λάβαινε χώρα την πεντηκοστή ημέρα μετά τις 16 Νισάν του Ιουδαϊκού ημερολογίου, την ημέρα κατά την οποία η κεφαλή κάθε οικογένειας προσέφερε στον Θεό ένα δεμάτι κριθάρι, που υποδήλωνε την επιθυμία για ειρηνική σχέση μαζί Του. (Λευιτικό 23:15, 16) Οι προσφορές για αυτή τη γεωργική γιορτή γίνονταν μέσω του ιερατείου αρχικά στην Σκηνή του Μαρτυρίου, ενώ αργότερα στον Ναό στην Ιερουσαλήμ.
Την ημέρα της Πεντηκοστής έλαβε χώρα η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους 12 μαθητές (περιλαμβανομένων και των αποστόλων του Ιησού) οπότε, σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, έλαβαν Άγιο Πνεύμα μιλώντας σε ξένες γλώσσες (γλωσσολαλιά) «για τα θαυμαστά έργα του Θεού», γεγονός που έγινε αντιληπτό από Ιουδαίους και προσήλυτους που ήταν στην Ιερουσαλήμ για τη γιορτή των Εβδομάδων. Ως αποτέλεσμα, έπειτα και από το κήρυγμα του Πέτρου, βαφτίστηκαν εκείνη την ημέρα 3.000 νέα μέλη της χριστιανικής εκκλησίας. (Πράξεις 1:13-15· 2:1-41) Εκείνη η ημέρα ήταν 50 ημέρες μετά την ανάσταση του Ιησού Χριστού που συνέπεσε στις 16 Νισάν.
13 Ιουνίου - Του Αγίου Πνεύματος
Την επομένη της Πεντηκοστής, ημέρα Δευτέρα, η Εκκλησία τιμά το Άγιο Πνεύμα, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας και την Αγία Τριάδα εν γένει.
Το Άγιο Πνεύμα αποτελεί με τον Πατέρα και τον Υιό τον Τριαδικό Θεό του Χριστιανισμού. Είναι ομοούσιο και ομότιμο προς τα δύο άλλα πρόσωπα και διακρίνεται από αυτά κατά την υπόσταση («Μονάς εν τριάδι και τριάς εν μονάδι»). Ο μονοθεϊσμός του Χριστιανισμού είναι τριαδολογικός και όχι μοναδολογικός, όπως του Ιουδαϊσμού και του Μωαμεθανισμού.
Το Σύμβολο της Πίστεως Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως (381), γνωστότερο ως «Πιστεύω», ορίζει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι κύριο και ζωοποιό, συνδοξάζεται και συμπροσκυνείται με τον Πατέρα και τον Υιό και εκπορεύεται από τον Πατέρα («... Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το κύριον, το ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν διά των προφητών...»).
Η ιδιαιτερότητα του τρόπου ύπαρξης του Αγίου Πνεύματος (εκπόρευση από τον Πατέρα), παρερμηνεύθηκε από τους αρειανόφρονες Βησιγότθους της Ισπανίας, οι οποίοι υποστήριξαν ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται όχι μόνο από τον Πατέρα, αλλά και από τον Υιό («filioque»). Προσέθεσαν τη φράση αυτή στο Σύμβολο της Πίστεως στη Σύνοδο του Τολέδο (589) και επηρέσαν ολόκληρη τη θεολογία της δυτικής Χριστιανοσύνης. Η δογματική αυτή διαφορά μεταξύ Δυτικού και Ανατολικού Χριστιανισμού προκάλεσε το Σχίσμα του 1054.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία επιτρέπει την απεικόνιση του Αγίου Πνεύματος μόνο σε δύο περιπτώσεις: Ως περιστερά στην απεικόνιση των Θεοφανείων και ως πύρινη γλώσσα στην απεικόνιση της Πεντηκοστής.
Η ημέρα της εορτής του Αγίου Πνεύματος είναι αργία σε πολλές χριστιανικές χώρες της υφηλίου. Στη χώρα μας αρχικά ήταν αργία μόνο για τους δημοσίους υπαλλήλους, μιας και το Άγιο Πνεύμα αποτελεί τον προστάτη τους, αλλά με την πάροδο του χρόνου επεκτάθηκε και σε πολλούς κλάδους του ιδιωτικού τομέα.
Την ημέρα του Αγίου Πνεύματος πανηγυρίζουν οι εκκλησίες με την ονομασία Αγία Τριάδα και γιορτάζουν όσες και όσοι φέρουν τα ονόματα Τριάδα και Τριάδης.
Αύγουστος 2022
6 Αυγούστου – Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι γεγονός από τη ζωή του Ιησού Χριστού, κατά το οποίο ο Χριστός, ύστερα από ανάβαση στο όρος Θαβώρ μαζί με τους μαθητές του Πέτρο, Ιωάννη και Ιάκωβο, μεταμορφώθηκε και φωτοβολούσε με δόξα. Περιγράφεται στα Συνοπτικά Ευαγγέλια (Ματθαίος 17:1-8, Μάρκος 9:2-8, Λουκάς 9:28-36), ενώ αναφέρεται και στην Β΄ Επιστολή Πέτρου (1:16-18). Επίσης, θεωρείται ότι η αρχή του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου αναφέρεται σε αυτή.[1]
Σύμφωνα με αυτές τις αναφορές, ο Ιησούς μαζί με τρεις από τους αποστόλους, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, ανέβηκαν σε ένα βουνό (το όρος της Μεταμορφώσεως, το οποίο παραδοσιακά αναγνωρίζεται ως το όρος Θαβώρ) για προσευχή. Εκεί οι τρεις απόστολοι έκατσαν να ξεκουραστούν και κοιμήθηκαν. Όταν ξύπνησαν είδαν τον Ιησού να φωτοβολεί με λαμπρό φως και τα ρούχα του είχαν γίνει λευκά. Μαζί του βρίσκονταν και συνομιλούσαν δύο άντρες, ο Μωυσής και ο Προφήτης Ηλίας. Στη συνέχεια τους κάλυψε νέφος και ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό να αναφέρει «Οὗτος ἐστὶν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε», δηλαδή αυτός είναι ο γιος μου, να τον ακούτε.[2]
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος τιμάται σε πολλές χριστιανικές εκκλησίες ως σημαντική δεσποτική γιορτή. Στην ορθόδοξη εκκλησία τιμάται στις 6 Αυγούστου κάθε χρόνου.[2]
15 Αυγούστου – Η Κοίμηση της Θεοτόκου
Θεομητορική εορτή της Χριστιανοσύνης. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου με το Νέο Ημερολόγιο και στις 28 Αυγούστου με το Παλαιό (Παλαιoημερολογίτες). Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία ο εορτασμός της Κοίμησης της Θεοτόκου περιλαμβάνει κατά πρώτο λόγο το θάνατο και την ταφή της Παναγίας και κατά δεύτερο την ανάσταση και τη μετάστασή της στους ουρανούς.
Για την Κοίμηση της Θεοτόκου δεν υπάρχουν πληροφορίες από την Καινή Διαθήκη. Γι’ αυτήν μαθαίνουμε από τις διηγήσεις σημαντικών εκκλησιαστικών ανδρών, όπως των Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, Μόδεστου Ιεροσολύμων, Ανδρέα Κρήτης, Γερμανού Κωνσταντινουπόλεως, Ιωάννη Δαμασκηνού κ.ά., καθώς και από τα σχετικά τροπάρια της εκκλησιαστικής υμνολογίας. Στα κείμενα αυτά διασώζεται η «αρχαία και αληθεστάτη» παράδοση της Εκκλησίας γι’ αυτό το Θεομητορικό γεγονός.
Έτσι, λοιπόν, κατά την εκκλησιαστική παράδοση, η μητέρα του Ιησού Χριστού, Μαρία (η Θεοτόκος και Παναγία), πληροφορήθηκε τον επικείμενο θάνατό της από έναν άγγελο τρεις ημέρες προτού αυτός συμβεί και άρχισε να προετοιμάζεται κατάλληλα. Προσεύχεται στο όρος των Ελαιών και δίνει τα υπάρχοντά της σε δύο γειτόνισσές της χήρες. Επειδή κατά την ημέρα της Κοίμησής της δεν ήταν όλοι οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, καθώς κήρυτταν «απανταχού γης», μία νεφέλη τους άρπαξε και τους έφερε κοντά της. Μοναδικός απών ο απόστολος Θωμάς.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου συνέβη στο σπίτι του Ευαγγελιστή Ιωάννη, στο οποίο διέμενε η μητέρα του Θεανθρώπου. Αφού της έκλεισαν τα μάτια, οι Απόστολοι μετέφεραν το νεκροκρέβατό της στον κήπο της Γεθσημανής, όπου και την έθαψαν. Κατά τη μεταφορά του λειψάνου της, φανατικοί Ιουδαίοι αποπειράθηκαν να ανατρέψουν το νεκροκρέβατό της, αλλά τυφλώθηκαν. Μόνο ένας από αυτούς κατόρθωσε να το ακουμπήσει, αλλά μια αόρατη ρομφαία του έκοψε τα χέρια.
Μοναδικός απών από την κηδεία της υπήρξε, όπως προαναφέραμε, ο Απόστολος Θωμάς. Όταν μετά από τρεις ημέρας πήγε στον τάφο της, βρήκε μόνο τα εντάφια. Προφανώς, η Παναγία είχε αναστηθεί. Πάνω στον τάφο της χτίστηκε μεγαλοπρεπής ναός, που αποδίδεται στην Αγία Ελένη. Μετά την καταστροφή του, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μαρκιανός (450-457) με τη δεύτερη σύζυγό του Πουλχερία έχτισαν ένα νέο ναό, που υπάρχει μέχρι σήμερα. Η Κοίμηση της Θεοτόκου εορταζόταν αρχικά στις 13 Αυγούστου και από το 460 στις 15 Αυγούστου.
Μεταξύ της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας υπάρχει δογματική διαφορά σχετικά με την Κοίμηση της Θεοτόκου. Η Καθολική Εκκλησία πιστεύει στο δόγμα της ενσώματης ανάληψης της Θεοτόκου (Assumptio Beatae Mariae Virginis), που οριστικοποιήθηκε με την αποστολική εγκύκλιο του Πάπα Πίου IB' «Munificentissimus Deus» (1 Νοεμβρίου 1950). Αντίθετα, η Ορθόδοξη Εκκλησία κάνει λόγο πρώτα για Κοίμηση της Θεοτόκου, δηλαδή πραγματικό θάνατο (χωρισμό ψυχής και σώματος) και στη συνέχεια για μετάσταση της Θεοτόκου, δηλαδή ανάσταση (ένωση ψυχής και σώματος) και ανάληψή της κοντά στον Υιόν της.
Κατά την εκκλησιαστική παράδοση, της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προηγείται νηστεία, η οποία καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα. Αρχικά ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους: πριν από την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και πριν από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Τον 10ο αιώνα, συνενώθηκαν σε μία νηστεία, που περιλαμβάνει 14 ημέρες και ξεκινά την 1η Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης νηστείας, νηστεύεται το λάδι εκτός του Σαββάτου και της Κυριακής, ενώ στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα καταλύεται (επιτρέπεται) το ψάρι. Ανήμερα της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καταλύονται τα πάντα, εκτός και αν η εορτή πέσει σε Τετάρτη ή Παρασκευή, οπότε καταλύεται μόνο το ψάρι. Τις ημέρες της νηστείας του Δεκαπενταύγουστου ψάλλονται τις απογευματινές ώρες στις εκκλησίες (εκτός Κυριακής), εναλλάξ, ο «Μικρός και ο Μέγας Παρακλητικός Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον», οι λεγόμενες «Παρακλήσεις».
Στην Ελλάδα, η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα, ονομάζεται δε και «Πάσχα του Καλοκαιριού». Σε πολλά νησιά του Αιγαίου (Τήνος, Πάρος, Πάτμος) στολίζουν και περιφέρουν επιτάφιο προς τιμήν της Παναγίας. Σε πόλεις και χωριά ανά την επικράτεια, σε εκκλησίες αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου διοργανώνονται παραδοσιακά πανηγύρια, που καταλήγουν σε γενικευμένο γλέντι. Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι ένα πένθιμο γεγονός για τον λαό, επειδή η Παναγία «μετέστη προς την ζωήν». Εξάλλου, τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζουν ο Παναγιώτης, η Μαρία και η Δέσποινα.
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου γιορτάζεται με λιγότερο εμφατικό τρόπο στις λοιπές ορθόδοξες και καθολικές χώρες του κόσμου, στις περισσότερες από τις οποίες ο Δεκαπενταύγουστος είναι επίσημη αργία, όπως και στην Ελλάδα. Οι προτεσταντικές ομολογίες θεωρούν την Κοίμηση της Θεοτόκου δευτερεύουσα εορτή, επειδή δεν βασίζεται σε βιβλικές αναφορές. Η διαφορά αυτή φαίνεται ανάγλυφα στη Γερμανία, όπου ο Δεκαπενταύγουστος είναι επίσημη αργία μόνο στα καθολικά κρατίδια του Ζάαρλαντ και της Βαυαρίας.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/552
Σεπτέμβριος 2022
14 Σεπτεμβρίου – Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού
Η Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού είναι μία σταθερή θρησκευτική εορτή που έχει καθοριστεί να εορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού τιμάται και από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και από την Καθολική Εκκλησία. Σύμφωνα με τους συναξαριστές η εορτή γίνεται για την πρώτη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού που έγινε στις 14 Σεπτεμβρίου το 335 μ.Χ. ενώ κάποιοι άλλοι συναξαριστές υποστηρίζουν ότι η εορτή αυτή γίνεται για την δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού δηλαδή για την Ύψωση του 629 μ.Χ. Την ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού γιορτάζουνε τα ονόματα: Θεοκλής, Θεοκλέας, Θεόκλεια, Σταύρος, Σταύρακας, Σταυράκιος, Σταυρής, Σταυριανός, Σταυράκης, Σταυρούλα, Σταυριανή, Σταυρίνα, Σταυρία.
Οκτώβριος 2022
26 Οκτωβρίου – Του Αγίου Δημητρίου
Ο Άγιος Δημήτριος (280 - 306) είναι άγιος της Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και πολιούχος της Θεσσαλονίκης. Τιμάται, επίσης, από τον Λουθηρανισμό και την Αγγλικανική Εκκλησία.
Σύμφωνα με τα αγιολογικά κείμενα, ο Δημήτριος έζησε και μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη επί Διοκλητιανού. Λόγω προβλημάτων της αγιολογικής παράδοσης, για τις απαρχές και την προέλευση της λατρείας του έχουν διατυπωθεί από το 19ο αιώνα διάφορες θεωρίες, επικρατέστερη των οποίων μεταξύ των μελετητών είναι ότι δεν υπήρξε Δημήτριος που μαρτύρησε στη Θεσσαλονίκη, αλλά η λατρεία του προέρχεται από το Σίρμιο της Παννονίας.[3] Σημαντικό κέντρο της λατρείας του είναι η Θεσσαλονίκη, όπου τιμάται από την πρωτοχριστιανική περίοδο και έχει ανεγερθεί βασιλική προς τιμήν του. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους τιμώταν ως θαυματουργός προστάτης της πόλης από εχθρούς πολιορκητές της και κατά την εορτή του πραγματοποιούνταν θρησκευτική και εμπορική πανήγυρις, τα Δημήτρια, που αναβίωσαν τη δεκαετία του 1960 ως πολιτιστική διοργάνωση. Είναι ένας από τους λαοφιλέστερους αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που εορτάζει τη μνήμη του στις 26 Οκτωβρίου.
Νοέμβριος 2022
1 Νοεμβρίου – Των Αγίων Πάντων
Εορτή της Χριστιανοσύνης, με την οποία τιμάται η μνήμη όλων ανεξαιρέτως των αγίων, γνωστών και αγνώστων. Εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή από την Ανατολική Εκκλησία και την 1η Νοεμβρίου από τη Δυτική Εκκλησία. Την Κυριακή των Αγίων Πάντων έχουν την ονομαστική τους εορτή όσοι και όσες τα βαφτιστικά τους ονόματα δεν έχουν αναφορά σε κάποιο άγιο με συγκεκριμένη ημέρα μνήμης.
Η πρώτη στέρεα μαρτυρία για την εορτή των Αγίων Πάντων αναφέρεται σ’ ένα απόσπασμα ομιλίας του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, που κάνει λόγο για μία εορτή «εις μνήμην των Μαρτύρων όλης της οικουμένης» στις 13 Μαΐου του 373 στη Νίσιβη (σημερινή Νουσαϊμπίν Τουρκίας) και την Έδεσσα (σημερινή Ούρφα Τουρκίας). Η εορτή των Αγίων Πάντων καθιερώθηκε οριστικά κατά τον 6ο αιώνα, όπως αναφέρεται σε ομιλία του διακόνου Κωνσταντίνου το 535. Τον 9ο αιώνα η εορτή των Αγίων Πάντων υιοθετήθηκε και από τη Δυτική Εκκλησία και καθιερώθηκε οριστικά από τον Πάπα Γρηγόριο Δ' (827-844).
Κάθε χρόνο την Κυριακή των Αγίων Πάντων τελείται προσκύνημα στις κατακόμβες της Μήλου, το αρχαιότερο στην Ελλάδα χριστιανικό μνημείο.
Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/782
8 Νοεμβρίου – Σύναξη των Αρχαγγέλων και των Αγγέλων
Κατά την Άγια Γραφή οι άγγελοι στέλνονται από το Θεό με μορφή ορατή (οι άγγελοι είναι αόρατα αγαθά πνεύματα κοντά στο, Θεό) σε σπουδαίες ιστορικές περιστάσεις, που πρόκειται να εκδηλωθεί ή να εκτελεσθεί κάποια μεγάλη θεία θέληση.
21 Νοεμβρίου- Τα Εισόδια της Θεοτόκου
Τα Εισόδια της Θεοτόκου στον Ναό, γνωστά στη Δύση ως Παρουσίαση της Παρθένου Μαρίας, είναι χριστιανική εορτή, η οποία εορτάζεται από όλα τα χριστιανικά δόγματα που αναγνωρίζουν αγίους στις 21 Νοεμβρίου. Ανήκει στις Θεομητορικές εορτές.
Το εορταζόμενο γεγονός δεν αναφέρεται στην κανονική Αγία Γραφή. Η πρώτη γνωστή αναφορά σε αυτό βρίσκεται στο Πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου, ένα απόκρυφο κείμενο του τέλους του Β΄ αιώνα. Σύμφωνα με αυτό, οι μετέπειτα γονείς της Παναγίας, ο Ιωακείμ και η Άννα, ήταν βαθιά στενοχωρημένοι από το ότι δεν είχαν παιδιά.[1] Για τον λόγο αυτό, προσευχήθηκαν και είχαν συμφωνήσει να αφιερώσουν το τέκνο τους στον Θεό. Αποκτώντας τη Μαρία λοιπόν, την πήγαν όταν ακόμη αυτή ήταν παιδί, στον Ναό της Ιερουσαλήμ προκειμένου να την αφιερώσουν στον Θεό. Αυτά είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου. Μεταγενέστερες εκδοχές της ιστορίας (όπως το Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου και το Βιβλίο της Γεννήσεως της Μαρίας) προσθέτουν ότι η Μαρία αφιερώθηκε στον Ναό σε ηλικία περίπου τριών ετών, σε εκπλήρωση ενός όρκου. Κατά την παράδοση παρέμεινε εκεί προς μόρφωση για να προετοιμασθεί για τον ρόλο της ως Θεομήτωρ.
Σίκινος: Κάθε χρόνο η εικόνα των Εισοδίων της Θεοτόκου αλλάζει σπίτι. Σύμφωνα με το έθιμο, η σπουδαιότερη εικόνα του νησιού, που κανονικά θα έπρεπε να είναι κλεισμένη στον ναό της Παντάνασσας, δεν φυλάσσεται στην εκκλησία, αλλά κάθε χρόνο την παίρνει στο σπίτι και μια οικογένεια από το νησί. Υποχρέωση των μελών της είναι να ανοίγουν την πόρτα σε όποιον θέλει να προσευχηθεί ή να προσκυνήσει, ακόμα και αν είναι μεσάνυχτα ή χάραμα. Είναι μεγάλη τιμή και ύψιστη θεϊκή προστασία, άλλωστε, η παρουσία της. Όταν γεννιέται ένα παιδί, οι δικοί του πηγαίνουν στον παπά για να γράψουν το όνομά του στον σχετικό κατάλογο, έτσι ώστε όταν μεγαλώσει να έχει φθάσει η σειρά του για να πάρει την εικόνα στο σπίτι. Με αυτό το δίκαιο κυκλικό σύστημα κανένας δεν μένει δυσαρεστημένος και όλοι διαδοχικά φιλοξενούν τη «χάρη» της. Ωστόσο, η φιλοξενία κατ’ οίκον δεν είναι η μοναδική υποχρέωση.
Ελευσίνα: Τα Εισόδια, που γιορτάζονται στις 21 Νοεμβρίου σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ταυτίζουν την είσοδο της Παναγίας σε νηπιακή ηλικία στον ναό, συνοδευόμενη από τους γονείς της, με την είσοδο του χειμώνα, που σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση της σοδειάς, η οποία ακολουθείται από τη νέα περίοδο της σποράς των δημητριακών.
Ένας πολύ παλιός εορτασμός, ο οποίος, ανάλογα με την αγροτική περιοχή, άλλοτε αποκαλείται Αποσπορίτισσα, αν η σπορά έχει τελειώσει, άλλοτε Αρχισπειρίτισσα, αν βρίσκεται ακόμα στην αρχή, ή Μεσοσπορίτισσα, όπως στην Ελευσίνα, όταν έχει φτάσει στη μέση της σποράς.
Δεκέμβριος 2022
06 Δεκεμβρίου 2022 – Του Αγίου Νικολάου
Ο Άγιος Νικόλαος (15 Μαρτίου 270 – 6 Δεκεμβρίου 343) είναι Έλληνας Μικρασιάτης άγιος της Ανατολικής Ορθόδοξης και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ήταν επίσκοπος στα Μύρα της Λυκίας (Μικρά Ασία), γι' αυτό και αναφέρεται και ως Νικόλαος Μύρων, ενώ στη Δύση αναφέρεται και ως Νικόλαος του Μπάρι, καθώς στο Μπάρι βρίσκονται τα λείψανά του.
Ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται ο κατ' εξοχήν προστάτης άγιος των Ναυτικών, του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος, γιατί στον βίο του αναφέρονται θαύματα που έχουν σχέση με τη θάλασσα. Για τον λόγο αυτό, όλα τα πλοία του πολεμικού ναυτικού, καθώς και όλα τα εμπορικά, φέρουν την εικόνα του [1]. Ο Άγιος Νικόλαος θεωρείται και προστάτης της πόλης του Βόλου, όπως και της ομώνυμης πόλης του Αγίου Νικολάου Κρήτης, όπου τιμάται με την ημέρα που εορτάζεται (6 Δεκεμβρίου) ως επίσημη αργία σε όλη την πόλη. Παρεκκλήσια πάνω σε πλοία είναι αφιερωμένα στον Άγιο Νικόλαο, όπως εκείνο στο ιστορικό Θ/Κ Γ. Αβέρωφ. Επίσης πολλά πλεούμενα παίρνουν το όνομά του και ως προστάτης των ναυτικών αναφέρεται και σε πολλά νησιώτικα τραγούδια. Επίσης Ναός του Αγίου Νικολάου υπάρχει και στο Ναύπλιο, χτισμένος δίπλα στο λιμάνι, σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία της πόλης, καθώς είναι αφιερωμένος στους Ναυτικούς.
Η ημέρα τιμής του Αγίου Νικολάου είναι επίσημη αργία σε όλα τα ελληνικά πλοία, λιμένες, Υπηρεσίες λιμένων και ναυτιλιακές εταιρείες. Επίσημη επίσης αργία είναι για το Πολεμικό Ναυτικό, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα.
Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9D%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82
25 Δεκεμβρίου – Χριστούγεννα
Τα Χριστούγεννα (σύνθετη λέξη της δημοτικής Χριστός + γέννα) είναι η ετήσια χριστιανική εορτή της γέννησης του Χριστού και κατ' επέκταση το σύνολο των εορτών από εκείνη την ημέρα, τις 25 Δεκεμβρίου, μέχρι τα Θεοφάνια ("Γιορτές των Χριστουγέννων"). Την ημέρα των Χριστουγέννων γιορτάζουν ο Χρήστος, η Χριστίνα και η Χρυσούλα[1].
Το χρονικό διάστημα που περικλείει τις γιορτές των Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων, ονομάζεται στη λαογραφία[2] και Δωδεκαήμερο.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1